Latin Amerika mutfağı – Paraguay yemekleri

Latin Amerika mutfağı lezzetlerini tattığım ülkelerden biri olan Paraguay‘daki ilk günümde, başkent Asuncion‘da kaldığım cadde 15 de Agosto ile Palma  Caddesi’nin kesiştiği köşede gördüğüm bu döner beni güldürdü. Lübnanlı uyanık dönerci üste tavuk, alta et koymuş, araya da patatesleri dizmiş ki birbirine değmesin. Bildiğiniz gibi döner buraya özgü değil, bizden bir yemek. Döner bütün Türkiye, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Yunanistan’da yaygın bir kebap türü. Bir görüşe göre kökeni, Kırımlıların ete kılıçlarını sokup ateşte pişirmesine dayanıyor. Osmanlı eserlerinde yatay haline 18. yüzyılda rastlanıyor. Şimdiki dikey hali ise 19. yüzyılda Bursalı İskender Efendi’ye dayanıyor. Burada gördüğünüz ve bir gece acıkınca yediğim kebap Arapça şoarma (shawarma, shoarma, شاورما) olarak adlandırılıyor, terbiyesi bizimkinden farklı ve bizim döner gibi Avrupa’nın her ülkesinde görmek mümkün. Araplar da kendi yemekleri olduğunu söylüyorlar ama shawarma sözcüğünün kökeni çevirme, ve döner Anadolu kökenli. Ermenilerdeki adı tarna, dönmek anlamına geliyor. Yunanistan’da adı doner (ντονέρ) idi ama değiştirdiler, şimdi gyros, dönmüş anlamına geliyor. Neyse, lafı uzattım, biz Paraguay’a, Latin Amerika mutfağı ve Güney Amerika yemekleri konusuna dönelim, yemek kültürü ve yeme içme deneyimlerime bakalım.

 

 

Latin Amerika Mutfağı

Aşağıda yediğim yemek Avrupa kökenli. Palma Caddesi’ndeki Estirpe Guarani S.A. adlı lokantada yediğim Pastas capelettis la bolognesa 25.000 Gs (Paraguay Guarani’si), yanında yarım litre taze sıkma kivi suyu (jugo kiwi) 11.000 Gs, toplam 36.000 Gs, 14 TL ediyor.

 

 

Palma Caddesi’ndeki ünlü Lido Bar gördüğünüz gibi bir Amerikan kafe-barı tarzında tasarlanmış olsa da aslında Paraguay yemekleri sunuyor. Mekan kurulduğu 1954 yılından bu yana hemen hiç değişmemiş. Buranın en ünlü lokantası ve hep kalabalık. Güney Amerika yemekleri tatmak için ideal bir mekan, Asuncion kentinin merkezinde. Latin Amerika yemekleri için ideal bir lokanta.

 

 

Lido Bar’da Paraguay’ın ve bu lokantanın ünlü yemeği balık çorbası (sopa pescado veya caldo de surubi) yedim. Bedeli 30.000 Paraguay Guarani’si, 12 TL ediyor. Önceki yazılarımda Asuncion’un dünyanın en ucuz başkenti olduğununu söylemiştim, bu fiyat buna tezat görünebilir ama bizde kimse çorbaya bu kadar bol malzeme koymaz, bu tabak kocaman, ayrıca burası lüks olmasa da buranın en ünlü lokantası. Latin Amerika mutfağı lezzetlerini tatmak için ideal bir lokanta.

 

 

 

Gözden uzak bir yerde sakin bir lokanta buldum. Bizdeki esnaf lokantaları ile kadınların işlettiği küçük ev yemeği yapan yerlerin arasında bir yer, ikinciye daha çok benziyor ve iki kadın işletiyor. Küçük bir tezgahta duruyor yemekler, kendim seçtim. Aşağıda gördüğünüz meze, salata, kola, dana eti, tavuk eti, sosis ve fırında makarnaya 13.000 Gs ödedim, yaklaşık 5 TL. Ucuz değil mi?

 

 

Terere Nedir? Paraguay Çayı

Paraguay yerlileri Guarani’lerden gelen Paraguay çayı tereré çayı bundan önce gezdiğim Uruguay‘daki mate çayı gibi yerba mate bitkisinden yapılıyor, farkı soğuk içilmesi ve bardağının biraz daha büyük olması. Paraguay’ın Ağustos kışında bile kısa kollu ve terlikle gezebiliyorum, yazı cehennem gibi oluyormuş, 45 dereceye kadar çıkıyormuş sıcaklık. Paraguaylılar yerba mate bitkisinin faydalarından serinleyerek yararlanıyorlar. Paraguaylıların çoğu tereré çaylarını naneli veya limonotlu içiyor. Bölgeye göre misket limonu veya portakal suyu da katılabiliyor. Meyve sulu olanını Slav göçmenler içtiği için buna tereré ruso deniyor.

 

 

Paraguay çayı Tereré Paraguay kültürünün önemli bir parçası, bir gelenek. Herkes koltuğunun altında buzlu su dolu, deri kaplı termosu ve elinde guampa ile dolaşıyor. Guampa adlı ilginç bardak öküz boynuzundan yapılıyor. Metal pipetin adı bombilla ve içinde minik bir süzgeç var. Uruguay’daki mate gibi Paraguay’da tereré arkadaş grubu arasında paylaşılır, bir güven ve iletişim kurma ritüelidir. Faydaları arasında uyarıcı, antioksidan, kan temizleyici, yorgunluk giderici, zihin açıcı, stres giderici olması var.

 

 

Paraguay çayı terere bedeni canlandıran, çok düşük kalorili bir içecek. Yeni bir guampa alırsanız veya uzun süre kullanmamışsanız önce içinde bir süre su bekletmelisiniz, çünkü alt kısmı yuvarlak bir deri parçasıyla kaplanmıştır, bu deri ıslanınca şişip çatlakları kapatır. Deri yerine ahşap mantarla kaplananları da var. Genç yaşlı herkes koltuğunun altında termosu, elinde guampa ve bombilla’sı, okula, işe, parka, çarşıya, gezmeye gidiyor.

 

 

Ucuz bir şeyler yemek istedim ve Demokrasi Meydanı’nda yukarıdaki tezgahta pişen aşağıdaki sandviçi yedim. Et, yumurta, peynir, jambon, marul, hardal ve ketçaplı bu sandviç 5.000 Gs, yani 2 TL. Yumurta da o metal ızgarada pişti.

 

 

Arkadaşlarım Lauri, Carlos, Hanne, Riccardo ve Andreita ile, Diego’nun çalıştığı Sky Lounge Bar’da buluştuk. Carmelitas adlı şık ve modern semtteki Sky Lounge Bar’da litrelik biramız şampanya kovasında geldi. Burada büyük bira her yerde böyle sunuluyor.

 

 

Güney Amerika Yemekleri

Sky Lounge Bar’da Diego’nun tavsiyesiyle yediğim aşağıdaki yemek çok lezzetli. Mandioca Frita adlı geleneksel yemeğin içinde patatese benzeyen mandioca kızartması, taze soğan, mozarella peyniri, parmesan peyniri, tuz ve yağ var. Güveçte fırına veriliyor. Tadına doyamadım. Üstelik etsiz bir yemek. Bizim bilmediğimizi ama Güney Amerika mutfağı için çok önemli bir temel gıda olan mandioca nedir diye merak ettiyseniz burada yazdım: Brezilya’da Lokantalar. 

 

 

Kaldığım otelin önündeki bu dondurma ve çilek satıcısı hiç boş kalmıyor.

 

 

 

Latin Amerika Mutfağı Lezzetleri

Carmelitas semtinde, Marical Lopez Caddesi’nde bulunan yukarıdaki Na Eustaquia – Estirpe Guarani A.S. adlı kafe-lokantada, aşağıdaki geleneksel Paraguay yemeği mbeyu yedim. Mandioca (manioc) unu ve peynirden yapılıyor, çok hastası var, ben de beğendim. Yanında ünlü mısır ekmeği chipa aldım. Tipik Latin Amerika yemekleri.

 

Mbeyu 4 quesos (4 peynirli mbeyu): 11.000 Gs = 4,5 TL

Chipa (mısır ekmeği): 6.000 Gs = 2.5 TL

Kola : 5.000 Gs = 2 TL

 

 

İşte yine Lido Bar’dayım. Bu kez çok lezzetli bir sebze çorbası (sopa de verduras) içiyorum. Latin Amerika mutfağı bence lezzetli. Vejetaryenler için de yemek seçenekleri var.

 

 

Çorbanın üstüne yediğim empanada aşağıda. Empanada nedir derseniz tıklayarak öğrenebilirsiniz. Tam bir Güney Amerika mutfağı ürünü.

 

 

 

Kaldığım caddede parrilla (mangal).

 

 

Chipa adlı mısır ekmeği, Paraguay’ın en yaygın sokak yemeği. Bizdeki simitin buradaki karşılığı.

 

 

 

Paraguay’ın başkenti Asuncion’daki son gecemde kendimi ödüllendirerek Palma Caddesi’ndeki her gün önünden geçtiğim şık Rodizio adlı lokantaya gidiyorum.

 

 

Rodizio’da garsonlar ve mekan şık, açık büfesi ve mangalı zengin, ama masaların örtüsüz kalması tezat olmuş.

 

 

Rodizio’da çektiğim görüntü yukarıda, yediğim yemek aşağıda. Tipik Latin Amerika mutfağı lezzetleri.

 

 

Latin Amerika mutfağı bizim Türk damak zevkimize oldukça uygun, seyahat edenlerin sıkıntı çekmeyeceğini söyleyebilirim. Latin Amerika mutfağı ve diğer ülkelerin yemekleri hakkında daha fazla bilgi ve görseli YEDİKLERİM sayfamda bulabilirsiniz.

 

Paraguay’da yaşadıklarımı görmek için TIKLAYIN.