Andorra hakkında bilgi kaynağı olarak hazırladığım bu blog yazımda Andorra hakkında ilginç bilgiler, ülkenin haritası, konumu, tarihi, para birimi, nüfusu, yüzölçümü, bayrağı, coğrafyası, ekonomisi, kültürü hakkında bilinmesi gerekenler var. Bir zamanlar dünyadan yalıtılmış yaşayan, bugün bir turizm ve vergi cenneti olan küçük ülke Andorra Prensliği, en çok turisti komşu olduğu Fransa ile İspanya’dan alıyor. Nüfusa oranladığımızda kişi başına düşen turist sayısında dünya birincisi.

 

Andorra hakkında bilgiler
Andorra hakkında bilgi

 

Andorra Hakkında İlginç Bilgiler

  • Dağlık ülkede havalimanı, demir yolu, otoyol yok.
  • Dünyanın en güvenli ülkeleri arasında.
  • Ortalama yaşam 84 yıl ile dünyada birinci.
  • Dünyanın on dördüncü en eski ülkesi.
  • Hiç savaşmayan ordusu 12 kişi.
  • Gelir vergisi ve veraset vergisi yok.
  • Küçücük ülkeye yılda 10 milyon turist geliyor.
  • İşsizlik yok.
  • Resmi dili Katalanca olan tek ülke.
  • Kişi başına düşen gelir 53 bin dolar.
  • Dünyanın coğrafi olarak 16, nüfus olarak 11. en küçük ülkesi.
  • Andorra la Vella 1023 metreyle Avrupa’nın en yüksek başkenti.

 

Andorra hakkında bilgiler
Andorra hakkında ilginç bilgiler

 

Andorra Hakkında Bilgi

Andorra Prensliği (Katalanca Principat d’Andorra) İber Yarımadası’nda denize kıyısı olmayan, çok küçük bir bağımsız ülke. Resmi dili Katalanca olup, halkın çoğu İspanyolca, Portekizce, Fransızca da konuşuyor. Avrupa Birliği üyesi değil ama para birimi avro. Yönetim şekli prenslik ama tek prens yok, bir tür eş-prenslik diyebiliriz. Kendi prensleri, Fransa devlet başkanı ve Katalonya piskoposu, ülkenin prensleri.

 

Andorra hakkında kısa bilgiler
Andorra hakkında kısa bilgi

 

I. Dünya savaşında boyuna posuna bakmadan Almanya İmparatorluğu’na savaş ilan edecek kadar yürekli bir ülke. Gerçi hiç savaşmadı ama olsun, niyet önemli.

 

6 Temmuz 1934 tarihinde Beyaz Rusyalı maceraperest Boris Skossyreff kendini Andorra Kralı I. Boris ilan edince 2 hafta sonra tutuklanıp ülkeden kovulmuş. Ne diyelim, iyi deneme.

 

Andorra hakkında bilgi
Andorra

 

Andorra havası suyu temiz, barışçıl, huzurlu, sakin, güzel doğası, köyleri, kaplıcalarıyla yaşanacak bir ülke. Dağlık ülkenin en yüksek noktası Comapedrosa Zirvesi 2.942 metre, en alçak noktası Ruuner Nehri 840 metre. Toprakları %38 orman, %26 yüksek dağlık çayır, %20 çakıl ve kayalık, %5 kentler ve altyapı tesisleriyle kaplı.

 

Andorra nasıl bir yer
Andorra nasıl bir ülke?

 

Andorra “insani gelişim endeksi çok yüksek” 49 ülkeden biri, ve yaşam kalitesi en yüksek ülkeler arasında yer alıyor. Birleşmiş Milletler Gelişim Programı 2015 İnsani Gelişim Raporuna göre Andorra 35, Norveç 1, Avustralya 2, İsviçre 3, Danimarka 4, Hollanda 5, ABD 8, Türkiye 64. sırada.

 

Andorra hakkında
Andorra hakkında bilgiler

 

Freedom House adlı kuruluşun derecelendirmesine göre Andorra 100 üzerinden 96 puanla özgür ülkeler arasında 16. sırada. Uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House 1973 yılından beri kendi yöntemleriyle hesaplayıp ülkelerdeki özgürlük koşullarını yayınlıyor.

 

Dünya Bankası raporuna göre Andorra “politik kararlılık” ve “suçsuzluk” açısından dünya beşincisi. Örneğin komşusu İspanya otuz birinci sırada. Organize suçlardan yankesicilik, araba hırsızlığı gibi sokak suçlarına kadar, kabahatler dahil suç oranı sıfıra yakın dünyanın en güvenli beşinci ülkesi. İzlanda dünyanın en güvenli ülkesi.

 

Andorra Tarihi

Üke bağımsızlığını Şarlman’ın (Charlemagne) MS 803 yılında bölgeyi Müslümanlardan kurtarmasıyla elde etti. Bağımsızlık önderlerinden diğeri, ülke halkına özgürlük karakterini kazandıran Şarlman’ın oğlu I. Louis. Şarlman’ın torunu II. Charles ülkeye Urgel’i kazandırdı.

 

Andorra tarih
Andorra tarihi

 

1278 yılında ülke biri İspanya, öteki Fransa’da bulunan iki prensin ortaklaşa yönetimine bağlandı, ülkenin sınırları netleşti ve bugüne dek hiç değişmedi. Kurulan feodal düzen, Fransız Devrimi sırasında geçici olarak kesintiye uğrasa da, 1806’da Napolyon tarafından yeniden kuruldu. Andorra, o günden bu yana İspanyol Urgel piskoposu ve Fransa devlet başkanı tarafından ortaklaşa yönetiliyor; ikisine de her yıl sembolik bir vergi ödeniyor.

 

Andorra tarih
Andorra tarih bilgileri

 

Feodal devlet sistemi 1993 yılına kadar hiç değişmeden sürdükten sonra bir anayasa benimsenerek prenslerin güç ve yetkileri azaltıldı; kuvvetler ayrılığına dayalı bir yasama, yürütme, yargı devlet organları sistemi kuruldu. Andorra 1993’te Birleşmiş Milletler, 1994’te Avrupa Konseyi’ne katıldı.

 

Andorra Nerede? Haritası ve Konumu

 

Andorra neresidir
Andorra nerede?

 

Andorra Avrupa’nın güneybatısında, İber Yarımadası’nda, doğu Pirene Dağları’nda; kuzeyinde Fransa, güneyinde İspanya ile komşu, denizi olmayan çok küçük bir dağlık ülke. Sınırları İspanya ile 63,7, Fransa ile 56,6 kilometre uzunluğunda.

 

Andorra harita
Andorra haritası

Coğrafya ve İklim

Pireneler’de olduğu için ülke çoğu engebeli dağlarla kaplı ve en yükseği 2.942 metre yüksekteki Coma Pedrosa Dağı. Ülkenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1.996 metre. Dağlar Y şeklinde üç vadiyle bölünüyor. Ana vadi Gran Valira, ülkenin en alçak noktası 840 metre yükseklikte ülkeden ayrılarak İspanya’ya devam ediyor. Ülke bitki örtüsü coğrafyası fitocoğrafya olarak Kuzey Boreal yarımkürenin Circumboreal Bölgesinin Atlantik Avrupa kısmına ait. WWF’ye göre ülke Pireneler kozalaklı ağaç ve karma orman ekoloji bölgesine ait.

 

Andorra iklim
Andorra iklimi

 

Ülkede yüksekliğe bağlı olarak dağ, karasal ve okyanus iklimler hakim. Yüksek ülkede ortalama olarak kışın karlı, nem oranı düşük ve yazın serin. En çok yağmur Mayıs, Haziran, Ağustos aylarında yağıyor. Coğrafyanın çeşitliliği, vadilerin farkı yönlerde olmaları ve düzensiz iniş çıkışlar, Andorra iklimini yüksek dağ ikliminin tamamen hakim olmasını önleyen çeşitli mikroiklimler oluşturuyor. En düşük ve en yüksek noktalar arasındaki büyük farklara Akdeniz ikliminin de etkisinin eklenmesiyle Pirenelere özgü bir Andorra iklimi oluşuyor.

 

Andorra Nüfusu ve Yüzölçümü

Andorra’nın yüzölçümü 468 kilometre kare veya 181 mil kare. Avrupa’nın altıncı en küçük ülkesi. Nüfusu 77,281 kişi. Andorra halkı Latin halklarından Katalan etnik kökenli ve anadilleri Katalanca. Ülkede yaşayan insanlar etnik oran olarak %49 Andorralı Katalan, %24.6 İspanyol, %14.3 Portekizli, %3.9 Fransız, %8.2 diğer kökenlerden. Ülkede yaşayanların üçte ikisi Andorra vatandaşı değil ve seçimlerde oy kullanamıyor, başbakan seçilemiyor, bir şirketin %33’ünden fazlasına sahip olamıyor.

 

Andorra insanları
Andorra halkı hakkında bilgi

 

Andorra Bayrağı

Andorra bayrağı bu biçimiyle 1866 ylında kabul edildi. Dikey mavi, sarı ve kırmızı üç şerit ile ortada ülkenin arması yer alıyor. Ortadaki sarı şerit diğer ikisinden az daha geniş. Bayrak Fransa, İspanya, Katalonya ve Foix bayraklarından esinlenerek tasarlandı. Üç şeritli olması birçok ülke tarafından bayraklarına kopyalanan Fransız Üç Renk tasarımından, orta şeritin geniş olması İspanyol bayrağından, mavi ve kırmızı renkler yine Fransız bayrağından, kırmızı ve sarı Katalan bayrağından, arma ise Foix ilinin bayrağından geliyor. Armadaki Virtus Unita Fortior yazısı, “birleşik erdem daha güçlüdür” anlamına geliyor.

 

Andorra bayrak
Andorra bayrağı

 

Tasarım Romanya, Moldova ve Çad bayraklarına da benziyor. Hepsinde dikey mavi, sarı ve kırmızı üç renk şerit var, ama eşit genişlikte.

 

Andorra Ekonomisi

Yılda 10,2 milyon turist ağırlayan Andorra ekonomisinin gayrisafî yurtiçi hasılasının yaklaşık %80’i turizm gelirlerinden oluşuyor. Tarımsal alanda toprak alanının sadece %2’si ekilebilir olan ülkede tütün tarımı ağırlıkta. Hayvancılık faaliyetinde yerli koyunların yetiştirildiği ülkenin imalat sanayisini sigara, puro ve mobilya üretimi oluşturuyor.

 

Avrupa Birliği üyesi olmadığı halde Avrupa Birliği ülkeleriyle doğrudan ihracat faaliyetinde bulunan ülkenin kendine ait bir para birimi bulunmayıp ülkeyi çevreleyen Avrupa Birliği ülkesi İspanya ve Fransa’nın para birimi avro kullanılıyor. %100 istihdam gösteren, dünyanın en düşük işsizlik oranına sahip ülkelerinden birisi.

 

Andorra Kültürü

Ülkede Katalan kültürü ve dili hakim. Geleneksel halk dansları contrapas, marratxa, sardana ve saint anne’s ülkenin kültüründe önemli bir yere sahip. Milli bayramı 8 Eylül Our Lady of Meritxell Day.

 

Katalan kültür
Katalan kültürü hakkında bilgi

 

En önemli gelenekler ve festivaller Mayısta Canolich Buluşması, Temmuzda Roser d’Ordino, Meritxell Bayramı, Andorra la Vella Fuarı, Sant Jordi Day, Santa Llúcia Fuarı, La Candelera – Canillo Festivali, Encamp Karnavalı, Sung of Caramelles, Sant Esteve Festivali ve Festa del Poble.

 

Andorra gelenekler
Andorra gelenekleri

 

Popüler halk kültüründeki en ünlü efsaneler Charlemagne Efsanesi, White Lady of Auvinyà, Buner d’Ordino, Engolasters Gölü Efsanesi ve Our Lady of Meritxel Efsanesi.

 

Roma öncesi ve Romanesk sanat ülkenin en önemli sanatsal dışa vurum ve karakteristiği. Romanesk sanat ve tarz, toplulukların oluşumu, sosyal ve politik güç ilişkileri, ulusal kültür bakımından Andorra hakkında bilgi veriyor. Roma döneminden kalma toplam 40 kilise, köprüler, ormanlar ve malikaneler var.

 

Eğitim

Andorra dünyada 3 farklı eğitim sistemi olan tek ülke; Andorralı, İspanyol ve Fransız. Okuma yazma oranı %100. Eğitim giderleri gayri safi milli hasılanın %3,8’i kadar. İlkokul, orta okul ve liseden ilk ikisi zorunlu ve Andorra vatandaşları ile oturma izni olanlara ücretsiz.

 

Andorra eğitim sistemi hakkında bilgi
Andorra eğitim sistemi

 

Üç sistemli eğitimde 3.300 öğrenci Fransız, 3.100 öğrenci İspanyol, 10.825 öğrenci Andorralı eğitim alıyor. Derslerin çoğu devam ettikleri sisteme göre Fransızca, İspanyolca ve Katalanca. Tüm okullar ülke yönetimince kurulup destekleniyor, ama Fransız ve İspanyol okullarındaki öğretmenlerin maaşlarını Fransa ve İspanya ödüyor.

 

Andorra Üniversitesi

Ülkedeki tek üniversite olan Universitat d’Andorra 1997’de kurulan bir devlet üniversitesi. Hemşirelik, bilgisayar bilimi, işletme ve eğitim bilimler bölümlerinde yüksek öğretim veriyor. Hemşirelik ve bilgisayar bilimi ana bilim dallarında yüksek lisans, sadece bilgisayar bilimi alanında doktora yapılabiliyor. 

 

Andorra Üniversite
Andorra Üniversitesi

 

Uzaktan Eğitim Merkezi

Ülkenin coğrafi zorlukları ve öğrenci sayısının azlığı yüzünden Andorra Üniversitesi tam bir akademik program geliştiremiyor ve temelde İspanyol ve Fransız üniversitelerine bağlı bir sanal öğrenim veya uzaktan eğitim merkezi olarak hizmet veriyor. Üniversitedeki Centre d’Estudis Virtuals lisans ve lisans üstü düzeyde turizm, hukuk, Katalan dili, sosyal bilimler, psikoloji, politik bilimler, görsel-işitsel iletişim, telekomünikasyon mühendisliği ve Doğu Asya araştırmaları alanlarında eğitim veriyor.

 

Andorra hakkında bilgi yazımdan sonra gezi notlarım gelecek.

9 YORUMLAR

  1. Tası tarağı toplayıp….diye bir yorum yapmayacağım, şaka şaka! Onun yeri belli. Uruguay, yersen 😀 Git gez gel yeriymiş Andorra, şahane bir anlatım olmuş Alpercim. Ağzına, kalemine sağlık! Burayı da listeye ekliyorum mecburen 😉 Sevgiler..

  2. Bu tip blogları çok seviyorum hem öğretici hem bilgilendirici sanki bizler de sizinle beraber geziyoruz. Seyahat planı yapmadan evvel yazılarınızı okuyup ona göre plan yapıyoruz iyi ki varsınız tşk.

  3. Hocam iyi günler şöyle bizim için gizemli olan Nepal, Tibet, Vietnam gibi Hindistan gitseniz yazsanız iyi olur bir de buralarda sporla ilgili yazılar bekliyoruz iyi günler.

    • Merhaba. Andorra Türk vatandaşlarından vize istemiyor. Fakat havalimanı olmadığı ve sadece karadan Fransa ve İspanya’dan gidilebildiği için Schengen vizesi gerekiyor. Evet var.

  4. Alper önceki anlatımların daha orjinal ve özgündü. Uzun senelerden sonra tekrar blogunu ziyaret ettim eski gezi yazılarındaki tadı bulamadım. biraz coğrafya biraz resmi bir dil kullanmışsın. Yine de teşekkür ederim

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz