Malta: Yemek, Alışveriş, Fiyatlar

Malta yemek, alışveriş, deniz tatili, dalgıçlık ve dil kursları için tercih edilen bir adalar ülkesi. Malta yemek kültürü tipik Akdeniz mutfağı yemekleri içerse de kendine özgü lezzetleri de var. Bu yazımda Malta’nın nesi meşhur, ne yenir, ne alınır  diye merak edenler için Malta yemekleri, mutfağı, yemek fiyatları, yemek yenecek yerler, kahvaltı, yeme içme, lokantalar, restoranlar, alışveriş, alınacak hediyeler, fiyatlar, alışveriş merkezleri ve yerleri hakkında bilgi ve öneriler var.

Malta’da Ne Yenir?

Yerel lezzetler tatmak için yeme içme önerileri olarak gbejna (koyun sütü, tuz ve mayadan yapılan küçük yuvarlak peynir türü), pastizzi, bigilla, hobz biz-zejt, timpana, fırında pilav ve makarna, salyangoz, tavşan, gozitan ftira adlı yerel pizza, ricotta, sosis ve twistees yemeyi tavsiye ediyorum. İyi bir lokantada pizza fiyatları 6-10 avro.

Tatlı olarak imqaret (hurmalı hamur tatlısı), helwa tat-Tork (bademli helva), prinjolata (çamfıstıklı karnaval pastası), figolli (sütlü bademli kek), qaq tal ghasel (şeker kamışı pekmezi, marmelat, portakal kabuğu, baharat ve ballı halka kurabiye), kannoli (ricotta peynirli, limonlu tatlı), qubbajd (nugat) yenebilir. Avrupa Birliği Avusturya Başkanlığı döneminde düzenlenen Cafe Europe girişiminin Sweet Europe kısmında Malta mutfağı yemekleri arasında tatlıları maqrut (imqaret) adlı hamur tatlısı temsil etti.

Malta Mutfağı

Malta mutfağı ülkenin tarihini yansıtıyor; en güçlü Sicilya olmak üzere İtalya ve İngiltere etkilerinin yanı sıra İspanya, Fransa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Arap ve değer Akdeniz mutfakları da iz bırakmış. Gıda maddelerinin çoğunu ithal etmek zorunda olması, önemli ticaret rotalarının üzerinde konumu, başta St John Şövalyeleri olmak zere adaları yöneten yabancı güçlere yiyecek içecek sunmak zorunda kalması, Malta yemek kültürünü ve mutfağını dış etkilere açmış. Yabancı yemekler ve tatlar alınmış, dönüştürülmüş ve uyarlanarak benimsenmiş. Çin yemekleri kadar çeşitlilik olmasa da sıradan bir ülkeye göre zengin ve lezzetli bir mutfak.

Ülkeye Avrupa ülkelerinden gelip yerleşen şövalyeler mutfağı etkilediler. Örneğin bol sarımsak, ot çeşitleri ve domatesle pişen balık çorbası aljotta, aslında bouillabaisse adlı Provence yemeğinin yerel bir uyarlaması. Şövalyelerin geniş çevresi ve zenginliği, yeni dünya Amerika’dan da yiyecek getirdi; Malta Avrupa’da İspanya’dan sonra çikolatanın tadıldığı ikinci ülke.

Malta Mutfak Kültürü

Birleşik Krallık askeri varlığı Malta’ya bir garnizon, yiyecek ve daha sonra da kitlesel turizm getirdi. İngiliz hardalı, et özü ezmesi bovril, HP Sauce, Worcestershire sosu gibi soslar, baharatlı çeşniler ve gıda ürünleri, Malta mutfağında hala yaygın tüketiliyor. Aioli sosunun yerel uyarlaması aljoli fark olarak yumurta içermeyip, otlar, zeytinler, hamsi ve zeytinyağı ile yapılıyor. Kuzey Afrika ülkelerinin güveç tenceresinin adı tajine’den gelen tagen sözcüğü, Maltacada metal kızartma tavası anlamına geliyor.

Malta Ekmeği

Malta Yemekleri

Turistik yerlerdeki restoranların çoğu özellikle İngiltere etkili olmak üzere standart batı yemekleri servis ediyor. Malta mutfağı İtalya mutfağına benziyor. Adaya özgü geleneksel yemekler arasında tavşan (fenek) ve kahvaltı için poğaçaya benzer pastizz adlı ricotta peynirli veya bezelye ezmeli lezzetli hamur işleri var.

Maltalıların kutlama yemeği fenkata, bir gece şarap ve defne yaprağı sosunda marine edilen tavşan ziyafeti. Başlangıç yemeği genellikle tavşan soslu spagetti makarnadan sonra, et sulu kızarmış veya yahni tavşan eti yeniyor. Örneğin Mgarr’daki Ta L’Ingliz Restoran, tavşan konusunda uzman.

Gerçek Malta yemekleri kırsalda oldukça sade, yoksul bir çiftçi, balıkçı veya taş işçisinin yiyebileceği balık ve sebze ağırlıklı. Örneğin soppa ta’ l-armla (dul çorbası) iri parça mevsim sebzelerinin koyu bir domates sosunda pişirilmesiyle yapılıyor. Arjoli adlı Malta yemeği, ince doğranan sebzeler, baharat, zeytin yağı ve fasulyeyle yapılıyor. Taze bakla ve otlardan yapılan püre bigilla da geleneksel Malta yemekleri arasında.

Malta sosisi yapılırken baharatlı domuz kıyması, kişniş çekirdeği, sarımsak ve maydanoz, domuz bağırsağına konuyor. Gbejniet adlı taze peynir, keçi veya koyun sütü ile mayadan yapılarak, taze, kurutulmuş veya biberli olarak yeniyor.

Malta sosisi çok lezzetli ve çeşitli. Çiğ, kurutulmuş veya kızarmış yenebiliyor. Güneşte kurutulmuş domates, bigilla ve yanında sade bisküvi de Malta’da ne yenir sorusuna iyi bir yanıt. Yaz sonu domates ve kapari sosu yanında deniz ürünlerinden kızarmış lampuki balığı yemek, Malta mutfağı lezzetlerini tatmak için tavsiye ediliyor.

Diğer bir ünlü Malta yemeği hobz biz-zejt için kalın doğranmış mayalı Malta ekmeği ya da mayasız fırınlanmış diğer bir ekmek türü ftira,  zeytinyağına batırılıyor. Sonra ekmeğe domates salçası sürülüyor ve zeytin, ton balığı, güneşte kurumuş domates, kapari, ve bazen arjoli konuyor.

Malta Yemek Çeşitleri

Malta’da ne yenir diye soranlar için işte meşhur Malta yemekleri.

Malta Yemek Kültürü Meze ve Atıştırmalıkları

• Zebbug Mimli –  İçi oyulup ton balığı doldurulan yeşil zeytin mezesi.
• Galletti – Geleneksel bisküvi.
• Fazola bajda bit-tewm u t-tursin – Maydanoz, sarımsak ve zeytinyağlı fasulye salatası (vejetaryen).

Çorbalar

• Brodu – Dana veya tavuk suyu çorbası.
• Soppa tal-armla – Taze peynirli ve çırpılmış yumurtalı sebze çorbası.
• Aljotta – Sarımsak, ot çeşitleri ve domatesli balık çorbası.
• Kawlata – Lahana ve domuz etli çorba.
• Kusksu – Minik makarna taneli ve taze fasulyeli sebze çorbası; vejetaryen beslenmeye uygun bir Malta yemek türü.

Malta Yemek Çeşitleri: Makarna ve Pilavlar

• Imqarrun – Bolonez et soslu ve yumurtalı makarna güveç.
• Ross il-forn – Fırında pilav.
• Ghagin grieg – Domuz kıymalı ve peynirli küçük makarna topları.
• Froga tat-tarja – Tel şehriyeli (vermicelli) omlet tava.
• Timpana – Kıyma, domates sosu, tavuk ciğeri, yumurta, parmesan ve ricotta peynirli fırında makarna.

Malta Et Yemekleri

• Stuffat tal-fenek – Tavşan yahni.
• Fenek moqli – Tavşan kızartma.
• Falda mimlija – Domuz böğür dolma.
• Laham taz-ziemel – Beyaz şarap sosuyla kızartma veya fırın aygır at eti.
• Zalzett tal-Malti – Domuz eti, deniz tuzu, tane karabiber, kişniş çekirdeği ve maydanozlu kısa ve kalın sosis.
• Mazzit – Kan sosisi.
• Laham fuq il-fwar – Dana eti buğulama, helal yemek arayanlar için uygun.

Malta’da Yenen Balık Yemekleri

• Lampuka – Dorado balığı börek, kızartma veya domates, kapari, yeşil biberli fırında pişiriliyor.
• Stuffat tal-Qarnit – Ahtapot yahni.
• Qarnit bit-tewm – Sarımsaklı ahtapot.
• Klamari mimlija – Kalamar dolma.
• Pixxispad – Kılıçbalığı kızartması.
• Qarnita – Ahtapot ızgara.

Yumurta ve Peynirli Malta Yemek Çeşitleri

• Gbejna – Küçük yuvarlak peynir çeşidi.
• Froga – Gbejna peynirli ve bakla veya etli omlet.
• Balbuljata – Domates ve soğanlı yumurta. Kahvaltıda menemen özleyenlere.

Vejetaryen Sebzeli ve Soslu Malta Yemekleri

• Qargħa bagħli mimli – Kabak dolma.
• Brungiel mimli – Patlıcan dolma.
• Bzar mimli – Biber dolması.
• Patata l-Forn – Fırında dilim patates.
• Qaqocc mimli – Enginar dolması.

İçecekler ve İçkiler

Alkolsüz içeceklerden en ünlüsü Kinnie gazozu. Yerel biralar Cisk, Blue Label Ale, Hopleaf, 1565, Lacto; ve şişesi 1 avro kaliteli şaraplardan marsovin, delicata, meridiana, ta mena içmek lezzetli olur. Şarap ucuz, diğer alkol fiyatları da fena değil, aşağıda örnekler var. Bunlar meşhur Malta içkileri olan likörler; badem, incir, nar, anason, portakal, kaktüs likörleri.

Ülkede yağmur çok az yağdığı için içme suyu adanın batısındaki arıtma tesislerinde temizlenen deniz suyu ve yeraltı su havzalarından geliyor. Bu nedenle çeşme ve şişe sular güvenli ama lezzetli veya zengin mineralli değil.

• Gulepp tal-harrub – Keçiboynuzu şerbeti.
• Imbuljuta – Kestane, mandalina çeşnili kakaolu içecek.
• Kafe – Anason, çubuk tarçın ve gül suyuyla kaynatılan kahve.
• Ruggata – Tarçın, vanilya, acıbadem, şeker, su ve sütlü içecek.
• Te fit-Tazza – Konsantre süt ve şekerli koyu çay.
• Kinnie – Malta’nın milli içeceği, turunç ve pelinotu özlü kahverengi acımsı tatlı gazlı içecek.

Yemek Yenecek Yerler

Kahvaltı, öğle ve akşam için yemek yenecek yerler.

Kahvaltı Mekanları

• Il-Kapitali – Valletta’da esnaf kafesi, 67 Old Bakery Caddesi. Malta ekmeği üzerinde sahanda yumurta ve bacon.
• Debbie’s Cafe – 62, Triq Gorg Borg Olivier, Il-Mellieha. Yumurta, avokado, hellim peynirli kahvaltı.
• Manouche – Triq Mikiel Ang Borg, Spinola, San Giljan. Granola, Fransız tostu, çörek, kekler, kahvaltı çeşitleri.
• Danny’s – Mriehel Bypass, Hal Qormi. Sıcak pide, ballı karabiberli bacon, roka ve yumurtalı kahvaltı.
• The Fort Cafe – Triq Il-Burmarrad, Naxxar. Ftira ile ucuz kahvaltı 2.6 eu.

Lokanta ve Restoranlar

• Medina – 7 Holy Cross Street, Mdina. Akdeniz mutfağı yemekleri ve yenilikçi (nouvelle) mutfak. 3 çeşit yemek 40 avro, kredi kartı geçerli.
• Barracuda – 194 Main Street, St. Julian’s. Taze balık ve carpaccio. Üç çeşit yemek 45 avro, kredi kartı var.
• Ta’ Kris – 80 Fawwara Lane, Sliema. Geleneksel Malta ve Akdeniz yemekleri. Üç çeşit yemek 25 avro, kart var. Meşhur yemek Dad’s Famous Bragioli; içi kıyma dolgulu dana eti, kırmızı şarap, domates ve otlu sosta ağır ateşte pişiriliyor.
• Legligin – 119 St Lucy Street, Valletta. Malta meze menüsü 17.5, akşam yemeği menüsü 26 eu.
• StrEat Bistro – Strait Street, Valletta. Taş ve ahşap restoranda hamburger çeşitleri, Akdeniz yemekleri. Buraya ait Whisky Bar hafta sonları öğrenci doluyor.
• Trabuxu – Strait Street, no: 1, Valletta. Ucuz ve lezzetli ev yemekleri. Doyurucu porsiyon yemekler 10 eu.
• Café Jubilee – St Lucy Street, Valletta. Kruvasan, makarna çeşitleri, kahveler, kokteyller. Ucuz yemek için sandviç fiyatları 4.95 avrodan başlıyor.
• Piccolo Padre – 195 Main Street, St. Julian’s. Deniz manzaraları pizza, makarna ve deniz ürünleri lokantası. Pizza fiyatları 8.95’ten başlıyor.
• The Submarine – Merchant Caddesi 42 B, Valletta. İtalyan, fast food, Akdeniz, Avrupa, vejetaryen, Vegan, glütensiz yemek seçenekleri. İstediğiniz malzemelerle dolu  ftira ve ciabatta fiyatları 3.5 eu.
• Made in Sud – Triq P.G. Callejja, St Paul’s Bay. Büyük boy margarita pizza 6 eu.

Tavşan Yemeği

St Julian’s kentinde tüm geleneksel Malta mutfağı (Kcina Maltija) yemeklerini yiyebileceğiniz tek lokanta olan deniz kıyısında, Spinola Bay 133 numaralı adresteki Gululu’yu, özellikle yerel pizza ftira, fırında makarna ghaġin il-forn, balık çorbası aljotta ve beyaz şaraplı tavşan yahnisi fenek stuffat yemek isteyenlere tavsiye ediyorum. Yemek fiyatları hakkında bilgi vermesi için tüm menüyü olmasa da bazı örnekler vereyim.

Bu yerel restoranda en az iki kişiye verilen geleneksel Malta lezzetleri menüsü kişi başı 24.5 eu. Yerel ekmek ve krakerle servis edilen soslarla birlikte 7 çeşit soğuk meze (mize), 3 çeşit ara sıcak, 2 ana yemek, bebek patates, ballı havuç ve helva veriliyor. Benim gibi menü değil porsiyon yemek isterseniz yemek fiyatları şöyle: Soğuk mezeler 3.95-8.95, ara sıcaklar 5.45-9.95, salatalar 11.95-14.45, çorbalar 10-12, yerel pizzalar 12, makarnalar 10-14, ana yemekler (aşağıda) 16.45-26.95, sebzeler 3-4 avro. Doyurucu bir menü yemek isterseniz mezeler, ara sıcak, ana yemek, tatlı ve açık şarap, fıçı bira ile su dahil 25 avro.

Ana yemekler menüsü bu.

Qarabaghli mimli (kabak dolması) – Kapari, zeytin, çamfıstıklı patlıcan yemeği lezzetli caponata ve pirinç dolgulu, koyun peyniri kapaklı yuvarlak yeşil sakızkabağı dolması ve domates sosu.

Hut frisk skond is-Sajda (günlük taze balık) – Camekan vitrine bakınız.

Gurbell Moqli (sarıağız balığı kızartması) – Kapari ve kuru üzümlü acı soslu balık dolması kızartması.

Stuffat tal-Qarnit (ahtapot güveç) – Soğan, patates, domates, havuç, zeytin, kapari, ceviz, kuru üzüm, sirke, kırmızı şarap ve kırmızı biberle pişirilen mükellef bir ahtapot güveç.

Tigiega l-Forn (fırında tavuk) – Fırında sarımsak ve biberiyeli tavuk incik ve soğan.

Fenek Moqli (tavşan kızartması) – Sarımsak ve kekikli kızartma tavşan.

Fenek Stuffat (yediğim tavşan yahnisi) – Havuç, kereviz, soğan, beyaz şarap, defne yaprağı ve kekikle ağır ateşte kendi suyunda pişirilen sarımsaklı tavşan, iri bezelye ile servis edilir.

Wardiet tal-Majjal (domuz yanak) – Havuç, kereviz, soğan, beyaz şarap, defne yaprağı ve kekikle ağır ateşte kendi suyunda pişirilen sarımsaklı domuz yanağı.

Malta’nın nesi meşhur, ne yenir diye soranlara işte yediğim geleneksel tavşan yahnisi.

Ahtapot, Makarna, Et, Sebze

Marsaxlokk şehri 107 Xatt is-Sajjieda adresindeki Carrubia Restaurant’ta menü yedim. Deniz ürünü veya et ana yemek, makarna gibi bir ikinci yemek, bol fırın sebze ve bir içecek dahil 15 avro. Ana yemek olarak bu kez soslu biftek yedim.

Sonra ahtapotlu soslu makarna.

Fırınlanmış sebzeler de yedim.

Lokanta deniz kenarında, yemek yerken manzara böyle.

Fiyatlar 

Malta’da market ve yemek fiyatları olarak bazı örnek ücretler, avro para birimi ile.

Restoran ve Lokantalarda Yemek Fiyatları

Marketlerde Yiyecek İçecek Fiyatları

Ulaşım, Telefon, İnternet, Giyim Fiyatları ve Kiralar

Market Fiyatları

Ezme fiyatları; tatlı ve acı biber, fesleğen, enginar ezmeleri aşağıda, fiyatları aynı.

Zeytinyağı fiyatları.

Et fiyatları (üst soldan) – Süt danası karaciğeri 11, taze yerel domuz böğür 4.80, kemiksiz domuz but 7.25, ortada taze yerel domuz boyun gerdan pirzola 6, domuz pirzola 5.50, sol alttan terbiyeli domuz gerdan 10, kemiksiz domuz kontrfile 7.25, kemiksiz gerdan 7.25 avro.

Paket etlerin kilogram fiyatları; soldan sağa tavuk fileto 12, sarımsaklı ve otlu sığır kaburga biftek 18, kuzu köfte 14, mangallık domuz pirzola 9, bacon 7.5 eu.

Mezeler; sol üstten surimi, sarımsaklı ahtapot, hamsi, kapri salatası, sol alttan zeytinyağlı domates kurusu, capuliato (Sicilya usulü kuru domates sosu), zeytinyağlı yaprak sarması.

Ezme ve peynir dolgulu zeytinler 12.5, green tapenade (zeytinyağı ve kaparili yeşil zeytin ezmesi) 10.75, somon sosu, baba ganush 9.99, sundried dip (kuru domates, zeytinyağı, fesleğen, balzamik sirke mezesi), siyah zeytin ezmesi tapenade 10.75,  krem peynirli karamelize soğan sosu 9.99, arjoli, krem peynirli köz sarımsaklı sos 9.99 avro. Somon dışında diğerleri vejetaryen beslenme için uygun.

Tahıl gıdaları; bulgur, arpa şehriye, çorba için karışık hububat, kırmızı mercimek.

Three Hills Kunserva domates konserveleri yaygın kullanılıyor. Soldaki sade, sağdaki nane ve soğanlı.

Zeytin çeşitleri: 5 – 12.5 avro.

Salata çeşitleri.

Arjoli ve bigilla mezeleri ile fiyatları.

Makarna çeşitleri soldan sağa tam buğday unundan spagetti, ruşeymli zeytinli fettuccine, tam durum buğdayı irmik makarnası, buğday ruşeymli ve domatesli makarna, ruşeymli ve safranlı makarna.

Malta’dan Ne Alınır?

Malta para birimi avro. Malta’dan alınabilecek en ünlü şeyler, kokulu bitkiler içeren acımsı tatlı portakal gazozu Kinnie, aromalı sarı bira Cisk, Ganutell süslü yapma çiçekler, kaktüs meyvesi (inciri), bigilla fasulye ezmesi, Mdina Glass hediyelik ve hatıra cam eşyalar, ünlü uyuyan kadın heykeli, geleneksel dantel örme çubuğu bizzilla, telkari, Gozo gbejniet peyniri, Twistees cips, koz helva qubbajt, ahşap minik göz, tekne maketleri, şövalye heykelleri, çömlek ve seramikler.

Alışveriş Yerleri ve Merkezleri

Alınacak hediyeler, hatıra ve hediyelik eşya, giyim, aksesuar, gıda almak için Malta alışveriş yerleri ve merkezleri:

• The Point Shopping Mall – Ülkenin en büyük alışveriş merkezi. Tigne Point Tas-Sliema TP.
• Birkirkara – Valley Road, Psaila  Caddesi, Tumas Fenech Caddesi Pazarı.
• Sliema – Plaza alışveriş merkezi. Tower Road, Bisazza Caddesi.
• Fgura – Żabbar Road, Galleria alışveriş merkezi.
• Mosta – Constitution Caddesi.
• Hamrun – Giyim mağazaları. High Street. Daniel’s Alışveriş Merkezi.
• Paola – Main Street alışveriş merkezi.
• Gozo – Rabat Arkadia ve The Duke alışveriş merkezleri.

• Valletta –  The Savoy ve The Embassy Complex alışveriş merkezleri. Republic Caddesi ve Merchants Caddesi.
• St Julian’s – Bay Street alışveriş merkezi.
• Birzebbuga – Perşembe günleri Zarenu Dalli Caddesi Pazarı.
• Vittoriosa – Cottonera Salı Pazarı.
• Marsaxlokk – Pazar günleri Xatt is-Sajjieda Pazarı.

Malta’da yemek, alışveriş ve fiyatlar hakkında bilgi olması dileğiyle.