Letonya Yemekleri

Letonya mutfağı çeşitli ekmek, süt ürünleri, dondurma, tatlılar, sebze ve et yemekleriyle biliniyor ve temel olarak köy kültüründen gelen ekin ve tahıllara dayanıyor. Çavdar, buğday, yulaf, arpa, pancar, lahana, bezelye, soğan, domuz ve patates Letonya yemekleri için ana ürünler. Tütsülü domuz eti, sosis, sucuk ve diğer domuz ürünleri, tütsülü ve çiğ balık sevilen yemeklerden. Birçok Letonya yemeği, özellikle peynir ve ekmekler, frenk (karaman) kimyonu tohumu ile lezzetlendiriliyor. Siyah (esmer) ekmek çok yaygın ve seviliyor. Ben de eve dönmeden önce epey siyah ekmek alıp Türkiye’ye getirdim. Şimdi ülkenin yemek kültürü ve yaşadığım yeme içme deneyimlerime bakalım.

 

 

Letonya’da Ne Yenir?

Letonya’da ne yenir diye merak edenler için Cempi adlı köydeki evinde kaldığım CouchSurfing üyesi arkadaşımla Valmiera adlı kasabadaki yemeğimiz.

 

 

Valmiera’da yediğim Letonya yemekleri. Esmer buğday, patates, sos, soslu tavuk kızartması, salata.

 

 

Başkent Riga’da yediğim Letonya yemeği; çekirdekli ve soslu et kızartması, esmer ekmek, kefir.

 

 

Ogre adlı kasabada Letonya yemekleri yediğim Niko lokantası.

 

 

Ogre’de yediğim Letonya yemeği sağlam bir çorba.

 

 

Letonya’da Yiyecek Alışverişi

Başkentin Riga Merkez Pazarı (Rigas Centraltirgus) 72.300 metrekare alanıyla Avrupa’nın en büyük alışveriş ve pazar yeri. UNESCO Dünya Mirası listesindeki dev bina 1924 ile 1930 yılları arasında inşa edildi. Neoklasik ve Art Deco tarzlarını taşıyan yapı, aslında eski Alman zeplin hangarlarının yenilenmesiyle oluşturuldu. Kentin yiyecek alışveriş merkezi. Riga’da gördüğüm yerler bu yazımda: Riga’da Gezilecek Yerler

 

 

Aşağıdaki fotoğrafımı Türkiye’de gören arkadaşım “sağdaki kaynana dili olsa gerek” dedi.

 

 

Bu pazardaki fiyatlar lat cinsinden, ama Letonya kısa süre önce euro kullanmaya başladı, avro cinsinden fiyatlar için bunları 1.5 ile çarpmalısınız.

 

 

Letonya’da tuzlu balıklar.

 

 

Yarım kilo et lütfen. Yok, 1 kilo olsun, kilosu 10 lira!

 

 

 

Kuru et ve tütsülenmiş et çeşitlerinin fiyatları 13 lira ile 27 lira arasında değişiyor.

 

Aman diyim, kaçın!

 

 

Riga açık pazarı. Yurt dışı gezilerimde pazarları geziyorum ama çok az alışveriş yapıyorum, tarzım ucuza gezmek. Bunun yöntemlerini Ucuz Gezi Bilgileri yazımda anlattım.

 

 

Letonya Yemekleri

Letonya yemekleri (Latvian food, Latvijas partikas) tipik kuzeyli besinler içeriyor ve Finlandiya yemekleri ile benzerlik gösteriyor; bol tereyağı, et ve tahıl yeniyor, karabiber ve kimyon hariç pek baharat bilinmiyor. Bir Akdenizli ve Türkiyeliye lezzetsiz gelebilir ama bence zayıf da değil. Bir ay süren Letonya Litvanya Estonya seyahatim sırasında Baltık yemeklerini tattım ve sorun yaşamadım.

 

Letonya’da en yaygın peynir, tütsülü gouda benzeri ama daha yumuşak ve lezzetli bir tür. Çavdar ekmeği lezzetli ve bezelye çorbası, patates, şinitzel gibi yemeklerle birlikte yeniyor. Kentlerdeki lokantalarda kil çömlekte güveç oluyor. Krem peynir (biezpiens) ve ekşi krema (skabais krejums) sık yeniyor. Janu siers frenk kimyonlu geleneksel bir peynir türü. Kupinats siers adlı tütsülü peynir, genelde şarabın yanında yeniyor.

 

 

Rupjmaize adlı aşağıdaki esmer çavdar ekmeği milli bir temel gıda olarak kabul ediliyor. Piradzini adlı yaygın ekmek türü, domuz pastırması ve soğan doldurulmuş bir çörek çeşidi. Klingeris ise daha çok özel günlerde yenen, örgülü bir tatlı ekmek.

 

 

Letonya’da kahvaltı hafif yeniyor ve genelde sandviç veya omletin yanında süt içiliyor. Öğle yemeği günün ana öğünü ve tipik olarak çorba, başlangıçlar, ana yemek ve tatlı yeniyor. Akşam yemeği bazıları için öğle yemeği gibi geniş bir öğün, bazıları için daha hafif geçiştiriliyor. Bugün çalışanlar arasında akşam evde dondurulmuş gıda ve marketten alınan hazır yemekleri tüketmek yaygın.

 

Letonya Mutfağı Örnekleri, Letonya Yemekleri

Geleneksel Letonya yemekleri arasında en lezzetli ve yaygın olanlar:

 

Biezpiena sierins – Lor peynirinden yapılan, tatlımsı atıştırmalık

Griki – Ana yemek olarak yenen kara buğday yemeği

Maizes zupa – Çavdar ekmekli meyveli çorba, aşağıda

 

 

Skabeti kaposti – Lahana turşusu

Rasols – Patates salatası

Piragi – İnce mayalı hamur içinde domuz pastırması (bacon) ve soğan dürüm, bir Letonya klasiği

 

 

Karbonade – Ekmekli domuz pirzola pane

Biesu zupa – Kırmızı pancar köklü çorba, etli ve etsizi var

Auksta biesu zupa – Soğuk kırmızı pancar kökü çorbası, yazın tercih edilen bir yemek, aşağıda

 

 

Rosols – Ekşi kremalı, genelde et ürünleri de içeren salata

Kotletes – Patatesle birlikte yenen köfte

Pelmeni – Mantı, haşlanarak veya kızartılarak pişiriliyor, ekşi krema (smetana) ile yeniyor, ucuz yemek olduğu için sık yedim. Mantı Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Türkiye, Moğolistan, Çin, Kırım ve Sibirya‘da da yeniyor.

 

 

Gailenu merce – Patatesle servis edilen, ekşi kremalı horoz mantarı sosu

Siļķe ar biezpienu – Yanında köy peynirli ringa balığı

Silku pudins – Ringa balığı ve patates güveç

Frikadelu zupa – Köfteli çorba, aşağıda

 

 

Commorgan-wieders – Kereviz ve soğanla pişirilip kreple dürüm yapılan inek omuz eti

Galerts – Jöleli et, aşağıda

 

 

Asins pankukas – Kanlı gözleme

Sklandurausis – Çavdar hamurunun içine patates ve havuç püresi dolgulu, frenk kimyonlu aşağıdaki tatlı turta, geleneksel Letonya yemekleri arasında.

 

 

Diğer ülkelerde tattığım yemekler Yediklerim sayfamda.

 

Letonya Tatlıları ve Hediyelikler

Litvanya’nın ünlü tatlı fabrikası Laima çok iyi çikolatalar üretiyor. Ünlü çikolata markası çeşitli şekerlemeler (konfektes) de üretiyor. Kilosu ortalama 8 euro olan bu şekerlerin en meşhur ve iyileri Rudzupuke, Lacitis Kepainitis, Serenade, Vetras putns, Rits, Soho, Sarkana magone ve Vaverite. Bu şekerlerden bir kutu, Türkiye’ye hediye götürülebilir. Gotina adlı inek şeklinde ünlü bir sütlü şekerleme de var. Riga’daki Emihls Gustavs adlı lüks çikolata fabrikası çikolatadan heykeller üretiyor ama biraz pahalı.

 

 

Kiselis – Ağır ateşte pişen vişne veya ışkın tatlısı

Gotina – Karamel tatlısı

Eclair – Tatlı kremalı pasta

Manna – Kremalı bir tatlı

 

Letonya’da lokantalar

Letonya’da yemek yenecek lokantalar üç çeşit; kafeler (kafejnica), kantinler (ednica) ve restoranlar (restorans) var. Kafeteryalar sadece kahve içme yeri değil, çeşitli yemekler var ve genelde self servis, yani yemeğinizi kendiniz alıyorsunuz, bazılarında garson oluyor. Ednica okullarda, üniversitelerde, fabrikalarda oluyor ve çok ucuz. Restoranlar ise daha pahalı yemek yenen yerler.

 

 

Letonya İçkileri ve İçecekleri

Birçok Doğu Avrupa ve Asya ülkesinde olduğu gibi Letonya’da da kefir içiliyor. Letonya içkileri arasında en yaygını bira. Letonya biraları Aldaris, Livu, Sencu, Bauskas, Tervetes, Piebalgas, Uzavas seviliyor. Yerli bira fiyatları markette 0.90 euro, barda 2 euro civarında.

 

 

Letonya’nın milli içkisi Black Balsam (Rigas Melnais Balzams) %45 alkollü ve çeşitli bitliler, kökler, baharatlar içeriyor. Black Balsam fiyatı 20 euro civarında, pahalı bir Letonya içkisi. Çeşitli kokteyller yapılıyor, ayrıca çaya ya da kahveye katıldığında nezleye iyi geliyormuş. Kuzey ülkesi olmasına rağmen şarap da üretilebiliyor.

 

 

Bu yazımın konusu Letonya yemekleri; ülkeye gitmek isteyenler için yazım: Letonya Gezi Rehberi