Sibirya Gezi Notları

Sibirya, Rusya Federasyonu’nun, batıda Ural Dağları’ndan doğuda Büyük (Pasifik) Okyanus’a, kuzeyde Kuzey Buz Denizi’nden güneyde Kazakistan, Moğolistan ve Çin‘e kadar uzanan geniş topraklarına verilen isim. Yaklaşık olarak 13.1 milyon km²’lik bir yüzölçümüne sahip Sibirya bölgesinde sadece 40 milyon insan yaşıyor. Sibirya gezi notları olarak hazırladığım bu yazıda Sibirya soğukları, resimleri, hava durumu, Sibirya kaplanı, kurdu ve Sibirya’da yaşam hakkında bilgi var.

 

 

Uçsuz bucaksız Sibirya (Rusça: Сиби́рь) coğrafyasını Kuzey Asya olarak da adlandırmak yanlış olmaz. On yedinci yüzyıldan bu yana Rusya toprakları içerisinde. Rusya topraklarının %77’sini kaplasa da ülke nüfusunun sadece %27’si bu bölgede yaşıyor.

 

 

Bölgenin adının iki anlamı var, biri yukarıda bahsettiğim dev coğrafi bölge, diğeri ise bu toprakların içerisindeki Rusya’nın %30’unu oluşturan siyasi Sibirya Federal Bölgesi.

 

 

Sibirya Soğukları ve Hava Durumu

Sibirya hava durumu ve iklimi bölgeye göre büyük değişkenlik gösteriyor. Bildiğiniz gibi Sibirya soğukları ile ünlü bir coğrafya. İklimi genel olarak uzun ve çok soğuk kışlar, kısa yazlar şeklinde özetleyebiliriz. Kuzey kıyılarında ve Kuzey Kutup Dairesi’nin kuzeyinde kalan kısmında yazlar bir ay sürüyor, güneye indikçe yaz mevsimi biraz daha uzuyor.

 

 

Bölge halkının büyük çoğunluğu güneyde, Transsibirya Ekspresi demiryolu boyunca yaşıyor. Bölgenin en güneyinde iklim nemli karasal, benim gittiğim kuzeyinde ve çoğunda ise altkutupsal (subarctic) veya subarktik olarak adlandırılıyor. Genel olarak hava sıcaklıkları yıllık ortalama 0.5 °C, Ocak ayı ortalaması -20 °C, Temmuz +19 °C.

 

 

Yaptığım Sibirya gezisi sırasında gittiğim Sahastan (Yakutistan) veya Saha Cumhuriyeti Sibirya’nın en soğuk bölgesi olup, başkenti dünyanın en soğuk kenti Yakutsk. Yakutsk’da sıcaklık kışın ortalama -42, yazın +19 derece. Kaydedilmiş en düşük sıcaklık -64.4, en yüksek +36 derece.

 

 

Sibirya Kurdu Husky

Sibirya kurdu ya da Haski (Husky), yüzyıllardır kızak çekme, ren geyiği çobanlığı ve bekçilik görevlerinde kullanılan bir köpek ırkı. Genelde buz mavisi gözleriyle korkutucu olsa da, sevgi dolu bir hayvan. Her köpek gibi dilinden terliyor. Özgürlüğüne düşkünlüğü ve inatçılığıyla tanınıyor. Bazılarının göz renkleri farklı olabiliyor. İnsanla iyi geçiniyor, ama kuş, fare gibi küçük hayvanları avlamak istiyorlar. Gereksiz yere havlamayan bir köpek ırkı olup, ancak uluyabiliyorlar. Sibirya kurtları sıcağı hiç sevmiyor ve sıcaklarda bunalıyor, eksi 60 derece soğukta yaşayabiliyor. Kırsaldayken ormandan bu kurt uluma sesleri geliyordu, seslere doğru gitmedim tabii ama çektim. Bunlar o sevimli husky köpeklerden değil, basbayağı vahşi Sibirya kurtları.

 

Bu ise vahşi olmayan bir husky köpek.

 

 

Sibirya Kurdu Husky Köpek Kızağı

Yakutsk kenti yakınlarında Husky köpekler ile köpek kızağı deneyimi yaşadım. Videoyu Yakut (Saha Türkü) arkadaşlarım Darina ve Ayaan çektiler.

Sibirya kurdu cinsi husky (haski) köpekler kutupsal iklimde yaşayan insanların dostu ve yardımcısı.

 

 

Kutup Ayısı

Kutup ayısı görmek heyecan verici. Zaten demişlerdi “ayı çıkabilir” diye.

 

 

Buzdan Saray

Yakutsk kenti yakınlarındaki Us-Kut’ta bulunan Chochur Muran Dağı’nın içerisindeki Donmuş Toprak Krallığı (Permafrost Kingdom) adlı buzdan saray muazzam. Yakutsk’ta gezilecek yerler arasında olduğunu okumuştum ama bu kadar büyük olduğunu tahmin etmemiştim.

 

 

 

V. Ipatyev tarafından kurulan buz müzesi veya dağ buzulu içerisinde yıllarca et ve balık saklanıyordu. Yılın her dönemi donmuş toprak sayesinde yiyecekler dağ buzulunda yazın dahil -12 derecede korunuyordu, doğal bir buzhane idi.

 

Daha sonra buzulun içerisinde buzdan heykeller, koridorlar, sergiler, kar kampları, buzdan bar olan bir ziyaret merkezi kurulmasına karar verildi. İçeride durmak kışın hava -50/-60 derece olduğunda bile daha rahat, çünkü içerisi hep -12 ila -15 derece arasında. Yazın hava sıcaklığı Yakutsk’ta bazen +30 dereceyi geçebiliyor, o zaman da bir serinleme mekanı. Buzdan heykel festivalleri düzenleniyor. Ded Moroz adlı kişi burada yaşıyor.

 

 

Buzdan saray içerisinde çok sayıda buzdan heykel var.

 

 

Buradaki bazı buzdan heykeller Saha Türklerinin (Yakutlar) ulusal kahramanlarına ait.

 

 

Hayvanları tasvir eden buzdan heykeller de var.

 

 

Buz dünyası içerisinde buzdan bar da var.

 

 

Buz barda her şey gibi bardaklar da buzdan.

 

 

Ren Geyiği

Yakutistan’da ren geyiği görme ve sevme şansım oldu. Ren geyiği (Rangifer tarandus), geyikgiller (Cervidae) familyasından arktik ve subarktik bölgelerde yaşayan bir geyik türü. Ağırlıkları 80 ila 300 kg arasında değişen alt türlerde ren geyikleri var.

 

 

Ren geyiği dünyanın kuzey bölgelerinde birçok bölgede yaşıyor: Norveç, İzlanda, İsveç, Finlandiya, Rusya, Alaska, Kanada ve Grönland. Ren geyiği ilk evcil hayvan olarak biliniyor.

 

 

Sibirya Gezi Notları 

En soğuk coğrafyada gezmek pek kolay değil, çok sıkı giyinmek gerekiyor. Bizim bildiğimiz kışlık kıyafetlerle burada hayatta kalınamıyor.

 

 

Dünyanın en soğuk ülkesinde bana otostop çektiren nasıl bir deli cesaretiyse artık.

 

 

Buraya gelmişken şu soğuk havada donan sıcak su deneyini yapmadan olmazdı. Bunun daha büyük miktarda olanı Dünyanın En Soğuk Kenti adlı yazımda var.

Donmuş gölde yürümek heyecanlı bir şey.

 

Yakutistan’da gördüğüm bu eski göçebe çadırında kalmadım. Gerçek bir göçebe çadırı görmek isterseniz bu yazımda: Moğolistan’da göçebe çadır yaşamım

 

 

Hayır, helikopter kiralamadım, sadece fotoğraf çektirdim.

 

 

 

Sibirya’da Yaşam

Sibirya’da yaşam koşullar zorlu tabii, aşırı soğuk bir bölge. Dışarıdaki her şey donmuş durumda. Bu balıkları böyle donuk iken, çiğ yiyorlar.

 

 

 

Arkadaşım Kiya’nın geyik kürkü çizmeleri. Burada çoğunluk bu çizmelerden giyiyor.

 

 

Yakutsk’ta havada buz sisi.

 

 

Her tarafta buzdan heykeller var.

 

 

 

Sibirya Kaplanı

Arkadaşım beni hayvanat bahçesine de götürdü. Zavallıları tutsak etmeleri büyük eziyet. Bu bir Sibirya kaplanı, diğer adı Amur kaplanı, Latincesi Panthera tigris altaica. Ortalama ağırlıkları 380kg, kuyruk dahil boyları 4 metreye kadar çıkıyor.

 

 

Bu ise minik bir Rus ayısı.

 

 

İri bir baykuş.