Dünyanı kurtaran adam kimdir, bilir misiniz? Hayır, Cüneyt Arkın değil. Dünyayı kurtaran adam, emre itaatsizlik edip askeri kariyerinin bitmesini göze alan yürekli bir Sovyet subayı. Zamanının en gelişmiş askeri haber alma sistemine güvenmeyip sağduyu, akıl yürütme ve cesaretiyle gezegenimizin en büyük felaketi yaşamasını önleyen Stanislav Petrov, dünyayı kurtaran adam oldu.

 

stanislav petrov
Stanislav Yevgrafovich Petrov

Dünyayı Kim Kurtardı?

1939 doğumlu Stanislav Yevgrafovich Petrov, (Станислав Евграфович Петров) Rusya Stratejik Roket Kuvvetleri’nden emekli bir Rus yarbay. Stanislav Petrov, 26 Eylül 1983 tarihinde Moskova yakınlarında bulunan Serpukhov-15 istasyonunda görev yapıyordu. Petrov’un ana görevi orduya ait füze erken uyarı sistemini izlemek ve herhangi bir saldırı alarmı verildiğinde en hızlı yoldan üstlerini durumdan haberdar etmekti.

 

Soğuk savaş yıllarında Sovyetler Birliği’nin resmi prosedürü, herhangi bir erken füze saldırısı uyarısı alındığında hemen otomatik bir karşı atağın hayata geçirilmesi (Launch On Warning) ve bu sayede karşı taraf ABD’ye kesin kayıp verdirilmesi idi. Birkaç hafta önce Sovyetler Birliği bir Güney Kore sivil yolcu uşağını düşürmüş, çoğu ABD vatandaşı olan 269 kişi ölmüştü ve Soğuk Savaş’ın en gergin dönemlerinden biri yaşanıyordu; bir nükleer savaş olası idi.

 

nükleer savaş
ABD ile SSCB arasında olası nükleer savaş.

 

Rus füze erken uyarı sistemi, sabaha karşı 00:40 sularında SSCB’ye ABD’den gönderilmiş 1 adet kıtasal balistik füze algılandığı uyarısını vermeye başladı. Petrov bu uyarının bir hata olduğundan şüphelendi; Sovyetler Birliği’nin bunu göreceğini bildiği halde ABD’nin tek bir nükleer füze göndermesi mantıklı değildi, çok daha büyük ve yıkıcı bir saldırı yapması gerekirdi.

 

dünyayı kurtaran adam
Dünyayı kurtaran adam.

 

Dünyayı Kurtaran Adam Nükleer Füzeleri Kaale Almıyor!

Petrov bu düşünceleri doğrultusunda üstlerine herhangi bir bilgilendirmede bulunmayarak suç işledi. İlk alarmın ardından sistem bu sefer ayrıca 4 adet füzenin daha Rusya’ya doğru geldiği uyarısında bulundu. Petrov, hiçbir dayanağı olmamasına rağmen bir kez daha sistemin uyarısından şüphelenerek füzelerin varlığından kesin olarak emin olmak adına karadaki Sovyet radarlarının ufuk çizgisinden alacağı sinyalleri beklemeye başladı.

 

nükleer bomba
Nükleer patlama.

 

Bu bekleme süreci, Sovyet ordusunun olası bir karşı atağı gerçekleştirmesini neredeyse imkansız duruma getirmişti; zira yer radarlarının füzeleri algılamaya başlaması, söz konusu füzelerin ancak radarın görebildiği ufuk çizgisi sınırını geçmesi ile mümkün olacaktı ve bu durumda herhangi bir karşı atak yapılamadan ABD füzeleri SSCB’deki hedeflerine varacaklardı. Ancak bu çok ciddi olasılığa rağmen Petrov hemen düğmeye basacak olan üstlerini uyarmadı ve beklemeye devam etti.

 

dünyayı kurtaran adam
Dünyayı kurtaran adam Stanislav Petrov.

 

Sonuç olarak ilk uyarıdan dakikalar geçmesine rağmen füzelere ait herhangi bir kanıt görülemedi ve Petrov haklı çıktı: Ortada herhangi bir füze yoktu ve uydular ile iletişimde olan erken uyarı bilgisayarları hata yapmıştı. Hemen sonrasında yapılan incelemelerde bu hatanın oldukça nadir görülen bir sorun sonucunda meydana geldiği, uyduların Molniya yörüngesi ile yüksek atmosferde bulunan bazı bulutların üzerine düşen gün ışığı arasındaki bir hizalanma ile oluştuğu anlaşıldı. Dünyayı kurtaran adam Stanislav Petrov haklı çıktı. Petrov’un bu kararı, kendisinin askeri kariyerini bitirmekle beraber ABD’ye SSCB tarafından yapılması olası bir nükleer saldırıyı önledi ve bu sayede bir nükleer savaş felaketini engelledi. İşte dünyayı kim kurtardı sorusunun gerçek yanıtı.

 

 

Dünyayı Kurtaran Adam

Petrov’un üstleri meydana gelen olaydan tamamen Petrov’u sorumlu tuttular. Petrov’a Sovyet ordusu tarafından “belgeleri eksik bırakmak” suçu altında bir kınama cezası verildi ve böylece askeri kariyer yapması engellendi. Daha küçük bir göreve atandı ve bir süre sonra da sağlık sorunları bahane edilerek emekli edildi. Olay Sovyet Hava Misil Kuvvetleri generali Yury Votintsev’in 90’lı yıllarda anılarını yayınlamasıyla önce Rusya sonra dünya için sır olmaktan çıkıp duyuldu. Dünyayı kurtaran adam Petrov bugün Moskova yakınlarında aylık 200 dolara yakın emekli maaşıyla yaşıyor.

 

Mayıs 2004’te San Francisco’da faaliyet gösteren Association of World Citizens kurumu tarafından Dünya Vatandaşı ödülü (World Citizen Award) olarak ve bir faciayı önlediği için 1000 dolar verildi. 2011 yılında daha önce Nelson Mandela, Kofi Annan ve Dalai Lama’nın almış olduğu Almanya Medya Ödülü (German Media Award) verildi.

 

dünyayı kurtaran adam
Dünyayı kim kurtardı?

 

Dünyayı kurtaran adam 2013’te Almanya’nın savaş karşıtı Dresden Ödülü’ne (Dresden-Preis) layık görüldü. 1945’de Dresden’in bombalanmasının yıl dönümü nedeniyle düzenlenen törenler için Rusya’dan Almanya’ya davet edilen Petrov’a 25 bin Avro ödül verildi.

 

dünyayı kurtaran adam
Dünyayı kurtaran adam Stanislav Petrov.

 

Ben Stanislav Petrov’u uzun zaman önce, yıllardır Özgür Üniversite’de ve birçok yerde felsefe dersleri veren dostum Levent Mehmet Safalı’nın dersinde, “akıl yürütme” konusunu anlatırken öğrendim. Bence dünyayı kurtaran adam şöyle de düşündü: “ABD bizim de hemen muazzam bir nükleer karşı saldırıyla yanıt vereceğimizi bile bile neden nükleer füzeleri fırlatsın ki?”

 

Bugün hayatta olan hemen herkes Petrov’a teşekkür borçlu. O bir 25-26 Eylül gecesi dünyanın mahvolmasını engelledi. Saygıyla analım, adının en azından bir pop şarkıcısı kadar bilinir olmasını umalım.

 

Dünyayı Kurtaran Adam Anlatıyor

BBC’nin Rusya servisine olayın 30. yıl dönümünde konuşan Petrov, “Süregitmekte olan bir füze saldırısının olduğuna dair bütün veriler elimdeydi. Eğer durumu komuta zincirinin üstlerine bildirseydim, kimse bunu sorgulamazdı” diye belirtti.

 

Petrov’un yaptığı göreve itaatsizlikti. Ancak kararı dünyayı kurtardı. Yarbay rütbesiyle emekli olan Petrov, nükleer füzelere karşı erken uyarı sisteminin bulunduğu üslere atanan iyi eğitilmiş bir ekibin parçasıydı. Eğitimi sert ve verilen talimatlar netti. Petrov’un üsteki görevi, bütün füze saldırılarını kayıt altına almak ve derhal Sovyet ordusu liderlerine bildirmekti. 1983 yılının siyasi ikliminde, bir misilleme saldırısının yapılması neredeyse kaçınılmazdı. Ancak görevini yapması gereken an geldiğinde Petrov, neredeyse yerinde donup kaldığını belirtiyor:

 

“Siren inlemeye başladı ancak ben birkaç saniye, üzerinde ‘Fırlatma’ yazan büyük, kırmızı ekrana bakarak oturdum.”

 

dünyayı kurtaran adam
The man who saved the world.

 

Sistem Petrov’a, alarmın güvenilirlik seviyesinin “en üst” düzeyde olduğunu söylüyordu. Hiç şüphe olamazdı. ABD bir füze fırlatmıştı. O anı anlatan Petrov:

 

“Bir dakika sonra siren tekrar çalmaya başladı. İkinci füze fırlatılmıştı. Sonra da üçüncüsü, dördüncüsü ve beşincisi. Bilgisayarlar alarmlarını “fırlatma”dan, “füze saldırısı” durumuna çevirmişti. Saldırıyı bildirmeden önce ne kadar süre düşünmeye izin verildiği hakkında bir emir yoktu. Ancak her geciken saniyenin değerli bir zaman olduğunu biliyorduk. Sovyetler Birliği’nin askeri ve siyasi liderleri, gecikmeden bilgilendirilmeliydi. Bütün yapmam gereken, üst düzey komutanlara bağlanan hattı açmak için telefona uzanmaktı. Ancak hareket edemedim. Sıcak bir kızartma tavasının üstünde oturuyorum gibi hissetmiştim.” Dünyayı kurtarmak herkese “kısmet” olmaz, zor iş.

 

dünyayı kurtaran adam
Dünyayı kurtaran adam budur.

Petrov şimdi, şansının yarı yarıya olduğunu düşündüğünü belirterek, alarmın yanlış olduğundan kesinlikle emin olmadığını kabul ediyor. Ekibindeki sivil bir eğitim alan tek kişi olduğunu belirten Petrov, “Meslektaşlarım profesyonel askerlerdi. Emir vermek ve emirlere itaat etmek için eğitilmişlerdi” dedi. Dünyayı kurtaran adam Petrov’a göre, eğer o anda başka bir subay olsaydı komutanlara hemen bildirirdi.

 

Yaşanan olaydan sonra 10 yıl suskunluğunu koruyan Petrov, “Sistemimizin bu şekilde başarısız olmasının Sovyet ordusu için utanç verici olduğunu düşünüyordum” diye belirtti. Ancak Sovyetler Birliği’nin çökmesinin ardından hikaye Rusya ve dünya basınında yer buldu ve Petrov, uluslararası ödüllere layık görüldü.

 

Dünyayı kurtaran adam burada sanki “Ne yaptım ben, aptal kafam, keşke bitirseydim bu zalim dünyayı!” der gibi. Rusya’da iş tutmuş bir Türk Orhan Gencebay dinletmiş olabilir az önce.

 

dünyayı kurtaran adam
Dünyayı kurtarmak. Rusya.

 

Ancak Petrov, kendisini kahraman olarak görmediğini söyledi. Stanislav Petrov, “Kırmızı Düğme ve Dünyayı Kurtaran Adam” belgesel filmi için yapılan bir söyleşide şöyle diyor: “Olanlar sadece benim görevimdi. Sadece işimi yapıyordum, ve doğru zamanda doğru yerdeydim, hepsi bu. Eşim 10 yıl olayla ilgili hiçbir şey bilmedi.”

 

Dünyayı kurtaran adam Rusya’da yalnız ve sakin bir hayat sürüyor. Rusya ve Moskova’ya yolunuz düşerse ziyaret edip elini öpün, selam söyleyin.

32 YORUMLAR

  1. Alper Bey bizleri böyle bir bilgiyle aydınlattığınız için teşekkür ederim.Tarihi gerçeklerin bilinmesine yaptığınız katkı çok önemli.Saygılar

  2. Stanislav Petrov’un yerine kendimi koymayı denedim de ben sinyal viykk ettiği anda o düğmeye basar dünyayı ayağa kaldırırdım heralde. Soğukkanlı davranmış, sebep sonuç ve verinin geçerliliğini o anda tartıp hareket etmiş, bravo demekten alamıyorum kendimi.

    Kalemine sağlık Alper abi.

  3. Alper bey sitenizi çook beğeniyorum. bu kadar ayrıntıyı bulacağım başka bir yer yok. bu da çok gezen bilir düşüncesini haklı kılıyor. inanın gezdiğiniz ve gördüğünüz yerlerden dolayı size gıpta ile bakıyorum . başarılar . kuzey kore gezinizi çooooooook beğendim

  4. Alper Bey öncelikle böyle güzel geziler yapıp bizimle paylaştığınız için teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim size. Yaklaşık 2 ay önce internette dolaşırken blogunuzu ilk kez ziyaret etme imkanım oldu. İlk okuduğum yazınız Kuzey Kore hakkında idi. O gün bugündür düzenli olarak sizi takip ediyorum. Ben de gezmeyi ve özellikle de fotoğraf çekmeyi çok seviyorum. O yüzden yazılarınız bir hayli ilgi çekici geliyor bana. “Dünyayı kurtaran adam” la birlikte bir yazınızı daha okumuş bulunmaktayım. Her zamanki gibi de müthiş keyif aldım. Dilerim daha çok yer dolaşır ve daha çok yazı yazarsınız ki bizim de okuma imkanımız olsun. Iyi geziler

  5. En iyi askerler, kumandanlar, yöneticiler ismini bilmediklerimiz-miş çünkü onlar savaşa girmeden meseleleri hallederler. Bugün onlardan birisini öğrendik. Teşekkürler.

  6. Bence vatan haini. Ya düşündüğü gibi olmasaydı yanlışlık olmasaydı da o nukleer bomba Moskova ya dusseydi ne olurdu. Bide dunyayi kurtardi falan yalan. Olay rusya ile abd arasinda geçiyor. Tabi diger dunya devletleride etkilenirdi ama bu iki devlet cok gerilerdi. Ben Rus olsam bu adama vatan haini olarak bakarım. Ya bilgisayar yanlis gostermeseydi ya da abd tek bir bomba göndersek tek bomba gondermeyecemizi dusunmezler deyip atsaydi. Nitekim hirosima ve nagazakiye de sadece birer nükleer bomba atildi. Sonuç ..

  7. Ya üstleri böyle birşeyi kurgulamıştır.Öyle bir zamanda böyle birşey yaşanıyor ve sebebi ‘uyduların Molniya yörüngesi ile yüksek atmosferde bulunan bazı bulutların üzerine düşen gün ışığı arasındaki bir hizalanma’ he yavrum he.Oldum olası şu Rusyayı ve Amerikayı hiç sevmemişimdir.Modern zamanın vampirleri…

  8. Adamın yaptığıda bayağı tartışılacak bir konu.belki o an donup kaldı veya sakin kalıp aklını kullandı,adamın yaptığı Latif Ömerin yazdığı gibi de olabilir mantıklı.sonuç olarak %50 şans ile böyle bir felaket önlenmiş oldu,iyide oldu binlerce kişi kurtuldu en azından diyelim.

  9. Hayret, daha önce nasıl duymamışım böyle bir olayı.
    Eğer doğruysa ve kurgulama değilse, ve alarmı üstlerime bildirseydi, binlerce kişi değil, Kuzey Amerika, Avrupa’nın tamamına yakını, Avrupa Rusyası ve Asya Rusya’sını büyük bir kısmı zarar görür ve milyonlarca kişi hayatını kaybederdi.

  10. Bir televizyon programında bu olayı anlatmışlardı hatta Petrov’un o gün izinli olduğu ve şans eseri orda olduğunu söylemişlerdi.
    Buna benzer bir olay da 1959’da Amerika’da olmuş. Amerika o yıl Varşova, Moskova, Pekin gibi komünist başkentleri nükleer füzelerle aynı anda vurmaya niyetlenmiş. Son anda vazgeçmiş.

    • Ne büyük bir şans ve cesaret, dünyayı kurtaran adam Petrov’u sık anıyorum. 1959 ABD saldırı planını sanırım duymamışım. Plan ve vazgeçme nedenleri hakkında bilginiz var mı?

  11. Bunu Soğuk Savaş konulu bir belgeselde izlemiştim. Tam hatırlayamıyorum şu anda neden vazgeçtiklerini. Muhtemelen savaşın, hele nükleer savaşın her iki taraf için de büyük zararları olacağını anladıkları için vazgeçmişlerdir. Onun yerine savaşmadan ekonomik olarak çökerttiler Sovyetleri. Çin de aynı şeyin kendi başına gelmemesi için doksanlardan itibaren liberal ekonomiye geçmiş.

    • Haklısınız. Soğuk Savaş döneminde dünyanın iki dev askeri gücü ABD ve Sovyetler Birliği, her iki tarafın da bir savaş durumunda karşı tarafı felakete götürecek güce sahip olduğunu bildiği için bir savaşı göze alamadı, neyse ki öyle oldu ve gezegenimiz yaşamaya devam ediyor. Sovyetler Birliği çok güçlü olmasına rağmen karşıdaki dev düşmanına karşı silahlanma ve uzay yarışları yüzünden halkına yeterince refah ve özgürlük sağlayamadı. Çin büyük bir hamleyle kapitalist üretimi benimseyip çöküşten kurtuldu.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz