Plovdiv: Gezilecek Yerler – Filibe

Plovdiv gezilecek yerler bakımından Türk turistler için Osmanlı eserleri, Türk kültürüne yakınlığı, otobüsle ulaşım kolaylığı ve ucuzluğuyla hafta sonu tatili veya daha uzun seyahat için bir cazibe merkezi. Bulgaristan’ın ikinci büyük kenti, eğitim ve turizm merkezi Plovdiv ya da Türkçe eski adıyla Filibe, başka bir çok ilginç gezilecek yerler ve bölgelere de bir geçit yolu ve kavşak oluşturuyor. Filibe en çok iki yılda bir yapılan Plovdiv Uluslararası Fuarı ve antik kalıntıları ile ünlü bir şehir. Bu yazımda Plovdiv’de gezilecek görülecek yerler, şehir içi ulaşım, ücretsiz tur, konumu, tarihi eserler, alışveriş merkezleri, alınacak şeyler, Filibe çevresinde gezilecek yerler var.

 

 

Plovdiv Nerede?

Bulgaristan’ın güneyindeki Rodop Dağları ile ortasındaki Balkan Sıradağları (Stara Planina) arasında yer alan şehirden, daha ileride Yunanistan Türkiye sınırını oluşturan Maritsa (Meriç) Nehri geçiyor. Plovdiv, Bulgaristan 42°8′ kuzey boylamında, 24°45′ doğu enleminde, denizden 164 metre yüksekte yer alıyor. İstanbul’dan kara yolu ile 420 kilometre uzakta ve arabayla 4.5 saat sürüyor. Edirne’den 182 kilometre ve 3 saat sürüyor. Trakya şehirlerinden hafta sonu tatili için ideal; Tekirdağ’dan 327 kilometre mesafede ve otomobille 3.5 saat sürüyor. Şarköy 366 km 4 saat, Keşan 308 km 3.5 saat, Kırklareli 274 km 3.5 saat sürüyor. Otobüs seçenekleri ise Plovdiv Gezi Notları yazımda.

 

 

Plovdiv Haritası ve Rehberi

Plovdiv’de gezilecek yerler hakkında bilgi için iki turizm danışma merkezinden ücretsiz şehir haritası, gezi rehberi, turistik katalog ve broşürler alabilirsiniz. Turist danışma bürolarından biri şehir merkezinde, ana caddede, postanenin yanında. İkincisi ise tarihi eski kent bölgesinde, Saborna (Съборна) adlı ana caddede, Etnografya Müzesi’ne yakın. Buralardan sadece gezilecek yerler hakkında değil, etkinlikler, konserler, otobüs ve tren tarifeleri ve saatleri, konaklama için kalacak yerler hakkında da bilgi edinebilirsiniz.

 

 

Meriç nehrinin iki yakasındaki Filibe, Evliya Çelebi’nin yazdığına göre “Dokuz adet, yamru yumru boz kayalık tepeler üzerine, dereler arasına kurulmuş”.

 

 

Şehir İçi Ulaşım

Taksiler ucuz ve her yerde bulmak kolay. Taksimetre kilometrede 0,85 leva yazıyor ve şehir içi taksiyle ulaşım genelde 3-5 leva tutuyor. Beklemekte olan taksiler yerine güvenilir ve ucuz firmalardan telefonla çağırmak daha ucuza geliyor. Taksilerin üzerindeki 6665, 6155, 6142, 9199 gibi dört rakamlı numaralardan çağırabilirsiniz. Belediye otobüslerinin bileti 1 Bulgar Levası; gece geç saatlerde çalışmıyorlar. Çoğu hat akşam 21:00 ile 22:00 arasında bir saatte duruyor.

 

 

Ücretsiz Plovdiv Turu

Plovdiv Belediyesi Turizm İdaresi tarafından onaylanmış ücretsiz şehir turları mayıs ayından eylül sonuna kadar her gün saat 11:00 ve 18:00’de iki kez, ekimden nisan sonuna kadar 14:00’te bir kez yapılıyor. Kar amacı gütmeyen kuruluşların desteklediği rehberlerce gezdirilen turlar hem eğlenceli hem de öğretici. Turlar ana caddedeki havuzun orada, belediye binasının önünde buluşularak başlıyor.

 

 

 

Plovdiv’de Gezilecek Yerler

Şehir merkezi ve gezilecek yerler yürüyerek gidilecek mesafede olduğu için özellikle uzak bir yere gitmeyecekseniz taksi veya toplu taşımaya gereksinim duymazsınız. Yürünmesi keyifli bir kent.

 

 

 

Plovdiv şehir merkezi küçük bir alan kaplıyor ve ana caddesi araç trafiğine kapalı. Bulgar mimarisini yansıtan bakımlı eski binalardan bir kısmı müze, otel, restoran ve dükkan olarak kullanılıyor. En önemli antik eser Roma Stadyumu bu ana yaya caddesi Knyaz Aleksandar I üzerinde yer alıyor. Ana cadde, Merkez Postane, Hotel Trimontsium ve Tsar Simeon Parkı’nın olduğu Tsentralen merkez meydanından başlayıp, Roma Stadyumu, Cuma Cami ve Plovdiv Belediyesi’nin olduğu Stefan Stambolov (Cumayata) Meydanı’ndan  geçerek devam ediyor. Ana caddede erkek, kadın ve çocuk giyim mağazaları, kozmetik dükkanları, marketler, eczaneler, kitapçılar, kafeler, lokantalar var.

 

 

Aşağıdaki fotoğrafımda önde antik Roma tiyatrosu, yukarıda Osmanlı Cuma Camii, solda neoklasik Bulgar binası, üç dönemi yan yana temsil ediyor.

 

 

 

Roma Odeon ve Forumu

Turist Danışma Bürosu’nun yanındaki forum veya agora, Roma döneminde bugün olduğu gibi şehir merkeziydi. Üç tarafında on üçer dükkan, dördüncü tarafında ise kütüphane ve diğer kurumlar vardı.

 

Roma Stadyumu

Philippopolis Stadyumu Balkan Yarımadası’ndaki en büyük ve en iyi korunmuş antik Roma eserlerinden birisi. 240 metre uzunluk, 40 metre genişlikteki stadyum 30.000 kişi kapasiteli. Roma kanunları stadyumların kentlerin nüfuslarının en az yarısı kadar kapasiteli olmasını zorunlu kıldığı için, o dönemde Plovdiv’in nüfusunun 60.000 kişi olduğunu anlıyoruz. Bugün kuzey kısmı restore edilmiş durumda.

 

Antik Tiyatro

Philipoppol Antik Tiyatrosu Üç Tepeler’in güney yokuşunda, Taksim ile Cambaz Tepe’nin arasındaki sırtta inşa edilmiş. Roma İmparatorluğu dönemi, M.S. I. yüzyılın 90’lı yıllarında Trakya Kraliyet Hanedanı veliahtı, Trakya ilinin yüksek keşişi, Metropolitan Adalet Mahkemesi temsilcisi ve inşaatlardan sorumlu Titus Flavius Cotis döneminde yapılmış. 26.64 metre çaplı at nalı şeklindeki sahneyi çevreleyen 28 mermer sıra ile 6.000 kişi kapasiteli. Roma kanunları tiyatroların kent nüfuslarının onda birini alabilecek kapasitede olmasını şart koştuğunu düşündüğümde, yukarıda bahsettiğim 60.000 nüfus doğrulanıyor. Bugün opera, müzik ve tiyatrolara sahne oluyor. Uluslararası Folklor Festivali, Open Opera adlı opera festivali ve Sound of Ages rock festivali gibi birçok sanat ve kültür etkinliği burada düzenleniyor.

 

 

Cuma Camii

Cuma Camii (Джумая джамия), Hüdavendigâr Camii olarak da biliniyor. Sultan I. Murad dönemi yapısı cami, 1363-1364 yılları arasında inşa edildi. 40 metreye 30 metre zemin üzerine oturan cami bugün şehir merkezinde ve tarihi Filibe yerleşiminin kuzeybatısında bulunuyor. Yapı tipi itibarıyla erken Osmanlı mimari özelliklerini taşısa da, dış cephe taşları arasına yatay döşenmiş tuğlaları ise Bizans mimari etkilerini gösteriyor. 19. yüzyılın sonlarında kalem işi süslemeler eklendi. Cuma Cami Osmanlı zamanında yapılmış 56 tane camiden bugün ayakta kalan üç camiden birisi ve tam şehir merkezinde aktif olarak kullanılıyor.

 

Nebet Tepe

Trimontium adlı Üç Tepeler’in kuzey kısmında yer alan tepedeki platoda bugün Nebet Tepe olarak adlandırılan antik alan. Antik ve Orta Çağ’da kentin savunmasında önemli bir rol oynamış. Aşağıdaki şehir manzarasını bu tepeden çektim.

 

 

Küçük Bazilika

Maria Louisa Bulvarı’nın inşaat çalışmaları sırasında keşfedilen bazilika M.S. beşinci yüzyılda inşa edildi. Merkez nefin iki yanlarında birer koridoru var. Apsis dahil uzunluğu 20 metre, genişliği 13 metre.

 

Eski Kent

Antik Plovdiv Mimari ve Tarihi Koruma alanı yani Eski Filibe, Üç Tepeler olarak adlandırılan Nebet Tepe, Taksim Tepe ve Cambaz Tepe üzerinde yer alıyor ve 35 hektar alan kaplıyor.

 

 

Tarih Öncesi, Trakya, Yunan, Roma, Geç Antik, Orta Çağ, Bizans, Osmanlı ve Bulgaristan dönemlerindeki yüz yıllar boyunca kesintisiz yaşamla birlikte şekillenen bir bölge.

 

 

Eski Kenti yürüyerek gezmek, Safranbolu’ya benzeyen Osmanlı evlerini ve Bulgar Rönesans mimarili evleri görmek ve fotoğraf çekmek keyifli. Etnografya Müzesi, Stepan Hildiyan evi, Balabanov evi, Danço evi, Hisar Kapı, Aziz Konstantin ve Elena Kilisesi, Uspenie Bogorodiçno Katedrali, ve çok sayıda güzel ev var.

 

 

Balabanov Evi

St. Constantine ve Elena Meydanındaki 19. yüzyıldan kalma güzel tarihi evde bugün konserler, sergiler, edebiyat okumaları yapılıyor. Aşağıda solda.

 

 

Lamartine/Mavridi Evi

Tüccar Georgi Mavridi’nin evi 1829-1830 yıllarında inşa edildi. Tarihi bölgedeki en büyük ve en simetrik evlerden. Engebeli bir arazi üzerine ustalıkla yapılmış. Fransız Şarir Alphonse Lamartine 1833 yılında bu evde üç gün kalmış. Bugün şair ve politikacının yaşamı ve çalışmalarının sergilendiği bir müze.

 

 

 

Etnografya Müzesi

Kültür turizmi için gezilecek yerler arasında bilimsel bir eğitim kurumu olan müze (Регионален етнографски музей, Regionalen etnografski muzey) 1938 yılından bu yana Kuyumdzhieva (kuyumcu) evinde yer alıyor. Müze, Plovdiv yaşamı ve kültürünü anlatan eserler sergilemenin yanı sıra bölgedeki benzeri müzelere koordinatörlük ediyor, oda müziği, klasik gitar gibi popüler geleneksel festivaller, konserler, bienaller, defileler, tiyatrolar, kitap tanıtımları ve performanslar düzenliyor. Dr. Chomakov Caddesi, no:2.

 

 

Çar Simeon Bahçesi

Knez Aleksandar Bogoridi’nin davet ettiği İsviçreli Peyzaj Mimarı Lucien Chevalas tarafından 1892 yılında tasarlanan bahçe (Цар Симеонова градина), kısa süre önce dönemin kraliyet ruhunu yansıtacak biçimde onarıldı. Tanrıça Demeter Havuzu, Viyana Pavyonu, banklar, çocuk bahçeleri, ağaçlar ve çiçeklerle dolu güzel bir park. Şehrin merkez meydanında.

 

 

Kapana

Ana caddeye yakın Kapana (Капана) semti, bir kez gördüğünüzde ayrılmak istemeyeceğinizi vurgulamak için “kapan” adını taşıyor. Beş yüz yıl önce esnaf ve zanaatkar bölgesi olduğu için Kozhuharska (deri caddesi), Zhelezarska (demir caddesi), Zlatarska (altın sokağı) gibi isimlere rastlanıyor. Belediyenin özellikle bu ihmal edilmiş semti sanat merkezine dönüştürmeye yönelik Together adlı projesi, şehrin 2019 Avrupa Kültür Başkenti olarak seçilmesini sağladı.

 

 

Dolaşmaktan keyif aldığım Kapana semti yaya sokakları, renkli küçük binaları, mutfak atölyesi, İtalya Kültür Merkezi, Ermeni Kültür Bilgi Merkezi, Uygulamalı Sanatlar Merkezi, galerileri, sanat atölyeleri, stüdyoları, sıcak ortamlı lokanta ve dükkanlarıyla pek hoş. Plovdiv’de gezilecek yerler arasında kesinlikle tavsiye edeceğim bu küçük semtte Chill Out Zone, plakçı Soul Searchin’, Point-Blank Gallery, Darvodelie Atelier, What A Monster, Kotka and Mishka, Rubber Gallery, Our House, Hipster Hostel, Atelier 42, Rakodelnitsata, GG Sisters, Art Place Kapana, Atelier Muza, Sound Trap, The Craft Station, Trap Gallery, MBG Fashion Studio, Kanape Studio, Art Aslon, Basquiat Wine and Art, Rock Bar Download ve Petnoto na Rorshah, ilginç ve hoş mekanlar.

 

Bölge Arkeoloji Müzesi

Müzede 60.000 antik madeni para, Tarih Öncesi, Trakyalılar, Roma İmparatorluğu, Yunanlar ve Bulgarlardan 100.000 tarihi eser sergileniyor. Adres: Saedinenie Meydanı, 1 numara.

 

Nazım Hikmet Kütüphanesi ve Kültür Merkezi

Plovdiv’de Nazım Hikmet Kitaplık ve Kültür Evi’ni zor buldum, unutulmuş bir yer maalesef. 1922’de açılan mekana, Dünya Barış Ödülünü aldığı 1952’de adı verildi. Bulgaristan’ın en eski toplum kültür merkezlerinden birinde çok az Türkçe kitap var. Aynı sokakta yaşayan üç ayrı kişiye ve bir aileye sordum, duymamışlar. Saatlerce aradım. Adresi Mortagon Caddesi, 6 numara. En yakın ana cadde 6-ti Septemvri.

 

 

Nazım Hikmet Bulgaristan’ı ziyaret etti ve bu ziyaret Blaga Dimitrova’nın “Nazım Hikmet ve Bulgaristan” adlı kitabında anlatılıyor. 1950’lerin başında komünist rejimin kolektifleştirme uygulaması nedeniyle kalabalıklar halinde Bulgaristan’dan Türkiye’ye göçen Türklerin göçünü durdurmak için Bulgar hükumeti Nazım Hikmet’ten gelmesini rica etti. Nazım Hikmet bunun için 1951 yılında Bulgaristan’daki Tük köylerini dolaştı ve 150 bin kişinin katılımıyla 20 miting, halkla 10 sohbet, çeşitli yerlerde 12 görüşme yaptı ve çok sayıda Türk köylüsünü göçmemesi için ikna etti.

 

 

Eskiden 12.800 kitap ve çok sayıda üyesiyle çocuk müzik okulu, yabancı dil eğitimi, dans grupları ve bale kursları gibi etkinlikler düzenleyen, aktif bir kültür merkezi iken, bugün az kişinin bildiği bir yer.

 

Sveti Petka Kilisesi

Yerel halkın eski kilise olarak adlandırdığı kilise 1830 yılından kalma.

 

 

Kutsal Bakire Ortodoks Kilisesi

Vatandaşların bağışlarıyla Bratsigovolu ustalarca 1844 yılında yapılan kilisede bağımsız Bulgar Kilisesi kurulmasının ilk adımları atıldı. Bulgar yazar Hristo G. Danov’un mezarı burada.

 

 

Gyuro Mihaylov Anıtı

Şehir merkezi meydanında, Orduevi’nin (Военен клуб) yanındaki Gyuro Mihaylov Anıtı, Profesör Nikola Kozhouharov tarafından 1938 yılında yapıldı.

 

 

Plovdiv’de Yapılacak Şeyler

Plovdiv’de yapılacak şeyler arasında kentin çevresindeki tepelere gidip yeşillik ve manzaranın tadına varmak, fotoğraf çekmek var. Özellikle güneş batarken bu tepelere gitmenizi tavsiye ederim.

 

Mladeshki (gençlik) tepesine 1 leva ücretle götüren bir mini tren var. Bunardjik Tepesi’nde meçhul asker anıtı var, Rusya Türkiye Savaşı’nda ölen tüm Rus askerlerin anısına adanmış bir anıt.

 

 

Yukarıda bahsettiğim tarihi kentteki barların bazılarında canlı müzik oluyor. Roma Tiyatrosu’ndaki gösteriler de ilginç yapılacak şeyler arasında. Modern şehir merkezinde gündüz park, gece kafe ve barlarda zaman geçirilebilir.

 

Gladston Caddesi 15 numaradaki bilet ofisinden Plovdiv Opera (Държавна Опера) ve Senfoni Orkestrası etkinlikleri için programa bakıp bilet alabilirsiniz. Bilet fiyatları 3 ila 5 avro arasında.

 

 

Plovdiv’den Ne Alınır?

Antikacılardan Osmanlı-Rus savaşı ve II. Dünya Savaşı ile ilgili tarihi eşyalar alınabilir. Bulgaristan’ın en ünlü ürünlerinden olan gülden yapılma sabun, şampuan, parfüm, kremler de Plovdiv’den ne alınır diye merak edenler için ideal yerel ürünler. İkinci el kitaplar, hediyelik ve hatıra turistik eşyalar da var.

 

 

Alışveriş Merkezleri

Mall Plovdiv

Perushtitsa Caddesi No:8. Süpermarket, 110 modern dükkan, sinema, kafeler, restoranlar, fast food katı, otopark var. Şehir merkezine yakın.

 

Mall Gallery

Kafeler, lokantalar, alışveriş mağazalarının yanı sıra buz pateni pisti, masa tenisi salonu, bovling, bilardo, Amerikan bilardosu, simülatörler ve tırmanma duvarı gibi spor ve eğlence olanakları var. Kentin en büyük alışveriş merkezi. Adres Avksentiy Veleshki Caddesi, No: 20

 

 

Ana Cadde Knyaz Aleksandar I

2 kilometre uzunluğundaki ana cadde dükkanlar, lokantalar ve kafelerle dolu. Bulgaristan’a özgü geleneksel hatıra ve hediyelik eşyalar, ünlü markaların mağazaları bulunan eğlenceli bir yaya caddesi.

 

 

Asenovgrad Caddesi

İpek giysi ve gelinlik.

 

Hali Alışveriş Merkezi

Rayko Daskalov Caddesi 8 numaralı adresteki Sovyet tarzı alışveriş merkezi, diğerlerinden daha eski.

 

Center Grand Shopping Center

Otopark, disco, hipermarket, eczane, banka, turizm seyahat acentesi, kuaför, lokantalar, yabancı ve Bulgar giyim markaları.

 

Markovo Tepe Mall

Popüler yabancı ve Bulgar markaları; Terranova, LC Waikiki, CCC, Tom Tailor, Guess, Carducci, Yves Rocher. Spor salonu, süpermarket, pastane, fast food, çocuk eğlence ve eğitim merkezi.  Adres: Ruski Bulvarı 54 numara.

 

Kapana

Sanat eserleri ve el sanatları, hatıra ve hediyelik alışverişi.

 

Plovdiv Çevresinde Gezilecek Yerler

Bgrazpisanie web sitesinde Plovdiv çevresinde gezilecek yerler için otobüs saatlerine bakabilirsiniz.

 

Bachkovo Manastırı

Bachkovo kasabasından yukarı vadideki bir manastır (Бачковски манастир, Bachkovski manastir). Tren garının yakınındaki Rodopi otobüs terminalinden kalkan Smolyan minibüsleri ile gidiliyor, bilet 4 leva ve yol 40 dakika sürüyor. Küçük manastırın çevresinde kolay yürüyüş rotaları var. Hediyelik ve hatıra olarak reçel, bal, güveç kabı alınabiliyor.

 

Trigrad Geçidi

Trigrad Dağ Geçidi (Триградско ждрело) Rodop Dağları’nda, Smolyan ilinde yer alan dikey mermer kayaların oluşturduğu dar bir kanyon. İçinden Trigrad Nehri geçiyor ve Şeytan Boğazı Mağarası’ndan dökülüp geçerek daha sonra Buynovska Nehri’ne katılıyor. Kanyonun batı duvarı 300 metre, doğu duvarı 300-350 metre yüksekliğe ulaşıyor. Genellikle 300 metre genişliğindeki geçit, kuzey kısmında 100 metreye daralıyor. Trigrad’dan 1.2 kilometre uzaklıktaki doğal güzellik 7 kilometre uzunlukta ve deniz seviyesinden 1450 metre yüksekte.

 

Asen Ormanı

Asenovgrad’daki orman (Асенова крепост, Asenova krepost) tepeden güzel ova ve dağ manzaraları sunuyor.

 

 

Plovdiv’de gezilecek yerler konusunda bilgi yazısı olmasını umuyorum.