İzlanda Gezisi: Golden Circle

İzlanda gezisi notları olarak hazırladığım bu blog gezi yazısında ünlü Golden Circle olarak adlandırılan bölgedeki gayzerler, Gullfoss Şelalesi ve Thingvellir Ulusal Parkı ile aynı bölgede yer alan Fridheimar Serası var. İzlanda gezisi planlayanlar için internetten kolayca satın alınabilen günübirlik yerel turlar veya araba kiralama öne çıkıyor, çünkü şehirler arası toplu taşıma olanakları kısıtlı, turistik gezilecek yerlerin tamamına yakınına toplu taşıma yok. Ucuz bir İzlanda gezisi isteyenlerin kamp yapıp çadırda kalmak için yaz mevsiminde gitmeleri gerekiyor; her şey gibi konaklama da çok pahalı.

 

 

İzlanda Gezisi Planı

İzlanda gezisi planlarken mevsim önemli; seyahat etmek için yazın elbette hava yumuşak ama bence ülkenin güzelliğini görmek için yüksek sezon yazın değil, kışın gitmek gerekir. Konaklama çok pahalı, iyi araştırmak gerek. Yanınıza paket gıda ve konserve götürmekte yarar var; paket çorba, dayanıklı ekmek, makarna, konserve ve bisküvilerim olmasaydı perişan olurdum. Zamanınız ve paranız kısıtlıysa bile en az 4 günlük bir İzlanda gezisi öneriyorum, daha kısası yetmez.

 

İzlanda Gezisi: Golden Circle

Golden Circle gezisi İzlanda’nın en önemli, turistik, ünlü ve güzel yerlerini içeren 300 kilometrelik bir rota. Çok sayıda tur şirketi var ve hepsi Golden Circle gezisi sunuyor. Tüm listelerde ve kaynaklarda İzlanda’da gezilecek yerler ve yapılacak şeyler sıralamasında en başta bu üç yer var. Görülecek yerler arasındaki en meşhur diğer ikisi Reykjavik ile Blue Lagoon.

 

 

Yukarıdaki haritada bu İzlanda gezisi ve Golden Circle rotası ile gezilecek yerler ve konumlarını görebilirsiniz.

 

 

İzlanda gezisi kapsamında Golden Circle turu sunan çeşitli firmalar ve paketleri var. Bazıları sadece üç ana gezilecek yer, diğerleri ise ek etkinlikler ve daha fazla görülecek yer içeriyor. Bu acenteler arasında Reykjavik Excursions, Travel Reykjavik, Arctic Adventures, Iceland Buddy, I heart Reykjavik, Extreme Iceland, Gateway to Iceland var. Golden Circle gezi turlarının fiyatları 6.200 ile 12.800 İzlanda Kronu arasında değişiyor. Pahalı olanlarda kaplıca veya yemek oluyor. Ayrıca zenginseniz helikopter veya uçakla, ya da gece yarısı güneşi altında geziler sunanlar da var.

 

Gayzerler – Geysir Jeotermal Alanı

Haukadalur Vadisi’nde yer alan Geysir Jeotermal Alanı (Geysir Geothermal Area, The Great Geysir), Thingvellir’e 50 dakika uzaklıkta yer alıyor ve yolda yerin volkanik hareketleri görülebiliyor. Özellikle bu iki yerin ortasındaki Laugarvatn köyünde buhar çıkan delikler ve bacalar daha yoğun. Köydeki spa tesisinin kaplıcası yer yüzeyinin altındaki sıcak su akımlarıyla ısıtılıyor, baloncuklu sıcak su kuyularının tam üzerine kurulmuş buhar odalarında 60°C sıcaklık terletiyor.

 

 

Haukadalur Vadisi’nde jeotermal hareketlilik daha da artıyor; fışkıran sıcak su buharı kilometrelerce öteden görülebiliyor. Bölgede çok sayıda sıcak su havuzu, kil çukurlar, volkanik duman püskürten delikler (fümarol) var ve tepeler ile toprak, yerin madenleriyle canlı renklere bürünüyor.

 

 

Great Geysir tüm gayzerlere adını veren ilk gayzer. Avrupa literatüründe belgelenen bu ilk gayzerin adı Eski Nors dilinden gelen İzlandaca geysa (fışkırmak) sözcüğünden geliyor. Büyük Geysir nadiren püskürüyor, ama yanındaki Strokkur yaklaşık her 10 dakikada bir havaya 20 ila 40 metre yükseğe su fışkırtıyor.

 

 

İlk Geysir’in bugün neredeyse pasif olmasının nedeni bölgedeki tektonik hareketlilik ve insan müdahalesi. 10.000 yıldır var olan Büyük Gayzer, çalışmalara göre dönem dönem püskürüyor. Genellikle büyük bir depremden sonra aktifleşip sonra zamanla yavaş yavaş zayıflıyor. Püskürme zamanları ve sürekliliği kestirilemiyor; örneğin 1910 yılında yarım saatte bir püskürdüğü, 1916’da neredeyse durduğu biliniyor. Gözlemlenip kaydedilen en güçlü aktiviteleri, 1845’te 170 metre, 2000’de 122 metre yükseğe su püskürtmesi oldu.

 

 

Gayzerler ender görülen doğa olayları ve Golden Circle gezisini inanılmaz yapan yönü, erişilebilen bir yerde bu kadar sık aktif olan bir gayzerin olması. Doğada nadir görülmelerinin nedeni, oluşumları için aşağıdaki koşulların gerekmesi.

 

• Yoğun bir ısı kaynağı: Püskürmeleri için kayaları suyu kaynatmaya yetecek derecede ısıtabilmek için yer yüzeyine yakın magma olması gerekiyor.
• Su akımı: Yeraltı su akımı kaynağı şart. Burada Langjökull Buzulu’ndan eriyip bölgeye geçirgen lav kayalarıyla gelen su var.
• Depo ve delik: Suyu toplayacak bir yeraltı hazne ve dışarı çıkmakta olan suyun sızmasını engelleyen silis kaplı bir delik olmak zorunda.

 

Geysir Jeotermal Alanı’ında dolaşmak sıra dışı ve etkileyici bir deneyim. Yolun karşısındaki Gayzer Merkezi’nde hediyelik ve hatıra el işi eşyalar satılan bir dükkan, geleneksel İzlanda yemekleri sunulan lokantalar var.

 

 

 

Gullfoss Şelalesi

Gullfoss Şelalesi 32 metre yüksekten iki su akımına sahip ve yazın en gür olduğu dönemde saniyede 140 metreküp su akıtıyor. Güçlü su akımı, bulunduğu vadi ve suyunun kaynağı olan Langjökull Buzulu’nun buz tabakası, olağanüstü bir manzara sunuyor.

 

 

Hvita adlı nehir, İzlanda’da en iyi rafting yerlerinden birisi. Hem amatörlere uygun hem de profesyonelleri çeken nehirde rafting, güçlü akıntılarla, olağanüstü jeolojik oluşumlarla dolu antik vadide heyecanlı bir geziye götürüyor.

 

 

Yaz ve kış mevsimlerinde ayrı güzellikte manzaralar sunan şelale, değişik açılardan harika fotoğraf olanaklarına sahip. Kışın kısmen donmuş olduğu için dibine kadar gitmeye izin verilmiyor; aşağı düşen buz parçaları büyüleyici. Çok güçlü bir rüzgar var, sıkı giyinmek şart.

 

 

Gullfoss bugün tüm dünyadan seyahat meraklılarını İzlanda’ya çeken bir gezilecek yer. Ülke turizmi onsuz bu düzeyde olmazdı. Bu ölçüde doğal ve bozulmamış olarak korunması her ülkenin başarabileceği bir şey değil.

 

 

Yirminci yüzyılın başında yabancı yatırımcılar Gullfoss’a baraj yapıp bir hidroelektrik santrale dönüştürmekte büyük kazanç fırsatı gördüler. O zamanki sahibi Tomas Tomasson yabancıların yapmak istediklerine pek gönüllü olmasa da çalışmalar başladı, ama onları bir sürpriz bekliyordu; Tomas’ın baş edilmez karakterli kızı Sigridur. Sigridur çok sevdiği doğa harikasının bozulmasını ret etti ve engellemek için elinden geleni yaptı; kendini şelaleye atmakla tehdit etti, 200 kilometre bozuk yolu yürüyüp başkent Rejkjavik’e giderek dava açtı.

 

 

Sigridur’un çabaları şelaleyi doğrudan kurtarmasa da, eylemleri planların ulusal ölçekte eleştirilmesini sağladı ve baraj projesi ertelendi. Sonuç olarak avukatı, sermaye sorunu yaşayan ve sözleşmeyi feshedecek parası olmayan yatırımcılarla anlaşmaya vardı. Bu avukat Sveinn Björnsson daha sonra İzlanda’nın ilk devlet başkanı oldu.

 

 

Sigridur şelalenin yükseğinde taş bir anıtla ölümsüzleştirildi ve bugün bir kahraman olarak anılıyor. Yoksul ve eğitimsiz bir kadın olarak kapitalist ve ataerkil toplumla mücadelesi, İzlanda kültüründe feminizm ve çevreciliğin egemen olmasının yolunu açtı.

 

 

 

Thingvellir Ulusal Parkı

Thingvellir Ulusal Parkı (Þingvellir Þjodgardur) şaşırtıcı jeolojisi üzerinde zengin bir tarih ve halk kültürü barındırıyor. İzlanda’nın üç milli doğa parkından ilki ve UNESCO Dünya Mirası listesine giren teki. Reykjavik’ten 45 dakika uzaklıktaki park, adanın nasıl şekillendiğine ve sivil toplumun nasıl oluştuğuna dair bilgiler taşıyor. Burada dünyanın jeolojik oluşumu ve demokrasinin kökleri konularında bilgi edinebilirsiniz.

 

 

Doğa koruma alanının inanılmaz jeolojisinin nedeni, tam olarak Kuzey Amerika ile Avrasya tektonik plakalarının arasında, tüm ülkeyi yaran vadide yer alması. Burası Atlantik Ortası Sırtı’nın (Mid Atlantic Ridge) deniz yüzeyinden yukarıda ve görülebildiği tek alan.

 

 

Parka Reykjavik yönünden girildiğinde görülen sarp uçurum (falez), aslında Kuzey Amerika kıtasının köşesi. Avrasya kıtası birkaç kilometre uzaklıkta. Bu plakalar ayrılırken aralarında doğan bir magma ocağı, milyonlarca yıl önce İzlanda’nın oluşmasını başlattı. Ayrılmaya devam etmeleri, adanın böylesine etkileyici volkanik oluşumlara sahip olmasının nedeni; İzlanda hala çok genç bir ülke ve halen biçimlenme süreci devam ediyor. Ülke daha olmamış yani.

 

 

Bu sürecin kanıtları Thingvellir’in her yerinde görülüyor. Bölge genişleyip uzayan lav kayaları, İzlanda’nın en büyük doğal gölü Thingvallavatn’dan yükselen yanardağlardan oluşuyor. Ancak bölgede son 2000 yıldır volkanik patlama olmadığı için oldukça yeşil. İzlanda doğasını kaplayan benzersiz ve unutulmaz kara yosunu, burada lav tarlalarını örtüyor. Bölgede çok miktarda doğal yetişen huş ağacı ve ithal edilip dikilen çam ağacı var.

 

 

İki plaka arasındaki mesafe her yıl 2,5 santimetre genişlediği için depremler oluyor. Depremlerle açılan yarıklar, Langjökull Buzulu’ndan eriyip Thingvallavatn Gölü yoluyla gözenekli lav kayalarından gelen suyla doluyor. Bu arada pek çok kişinin hayali olan kuzey ışıkları görmek son derece zor, o internette gördüğünüz şahane fotoğraflar profesyonel makine ve uzun pozlama ile yakalanabiliyor.

 

 

Kaya gözeneklerinin bu uzun filtreleme işlemi sayesinde kaynaklardan gelen sular hiçbir tortu veya çökelti içermeyen, kristal berraklığında oluyor. 100 metreyi aşan görüş mesafesi, dalış ve şnorkelle yüzmeyi muazzam bir hale getiriyor. Su geçirmez dalış kıyafeti teknolojisindeki gelişmeler sayesinde kışın bile dalınabiliyor. Harika bir macera sunan derin dalış yarıklarının en ünlüsü ve güzeli Silfra. herkese uygun kolay dalış noktaları var ama Silfra sadece bilgili, deneyimli ve soğukkanlı dalgıçlar için uygun.

 

Eğer dünyanın ikiye ayrıldığı yeri hiç ıslanmadan görmek isterseniz, Kuzey Amerika tektonik plakasının karşısındaki Almannagja geçidinde yürümek mümkün. Bu güzel vadi bölgedeki jeolojik sürecin nasıl işlediğini gösteriyor ve Öxararfoss adlı güzel bir şelaleye gidiyor. Bu yürüyüş Game of Thrones hayranlarına tanıdık gelecek. Eyrie’ye giden yol ile Arya Stark ve Sandor Clegane’nin Riverlands’taki yolculukları burada çekildi.

 

 

İzlanda Tarihi

İzlanda’ya kalıcı olarak yerleşen ilk insanlar dokuzuncu yüzyılda yeni Norveç Krallığı’na diz çökmeyi ret eden başıboş kavimlerdi. 930 yılında adada bir çeşit ortak devletin olmasının aralarındaki anlaşmazlıkları çözmeyi kolaylaştıracağına karar verdiler. Otuz grubun hepsi birer temsilci gönderdi. Buluşma yerlerine koydukları ad olan “Meclis Sahaları”nın İzlandacası Thingvellir.

 

 

İlk meclis başarılı oldu ve bu gelenek yüzlerce yıl devam etti. Kurum İzlanda Milletler Topluluğu’nun 1262 yılında Norveç yönetimine geçmesinden sonra bile sürdü ve daha sonra 1380’de Danimarka Krallığı tarafından işgal edildi.

 

 

Bin yıldan fazladır yaşayan bu kurum sadece 1799 ile 1844 arasında kesintiye uğradı. Daha sonra taşınan meclisin yeni yeri Reykjavik oldu ama işlevi aynı kaldı. Thingvellir meclisin ilk toplantısından tam 1000 yıl sonra Ulusal Park ve UNESCO Dünya Mirası statüsünü kazandı.

 

 

İzlanda tarihi açısından yüzlerce yıl en önemli yer olan bölge, İzlandalıların tarihinde büyük değişikliklere sahne oldu. Milattan Sonra 1000 yılında Norveç Kralı I. Olaf’ın şiddet tehditlerinden korkan İzlanda halkı Hristiyan oldu. Cadı olduğu sanılan insanların yargılandığı mahkemeler, İzlanda efsanelerinde (saga) geçen olaylar hep burada gerçekleşti.

 

 

Parlamento Reykjavik’e taşındıktan sonra da bölge İzlanda halkı için ulusal ve duygusal değer taşımaya devam etti. Nazi Almanya’sının Danimarka işgali ve İttifak Devletleri’nin İzlanda’nın kontrolünü ele almalarından sonra 1944 yılında bağımsızlık burada ilan edildi ve kutlandı. Ülkenin ilk devlet başkanı Sveinn Björnsson burada onaylandı.

 

Fridheimar Serası

Fridheimar gezisi İzlanda’da sera bahçeciliği süreci ve bahçelerin jeotermal ısıtılması hakkında iyi bir deneyim sunuyor. Hoş kokulu domates tarlaları olan seraya girmek ve meşhur Fridheimar domates çorbası içmek ve taze ekmek yemek keyifli. Bir at çiftliği de var.

 

 

İzlanda çok güzel de karton bardakta bir çorba 60 liraya (1500 İzlanda kronu) satılır mı bre gırnatasızlar? Neyse sabah 70 liraya iyi kahvaltı buldum gömdüm. Öğlen çorba, şimdi çantadan turp. Akşam da paket çorbamı pişireceğim.

 

 

Çevrede Gezilecek Görülecek Yerler

Golden Circle gezisi 6 küsur saat sürdüğü için ek gezilerle uzatılabiliyor. Örneğin Gullfoss’tan Langjökull Buzulu’na çıkıp motorlu kızak (karmobil) gezisi. Diğer ek geziler arasında Thingvellir’de şnorkel dalışı, Hvita nehri’nda rafting, Leidarendi’de mağara ziyareti yapılabilir. İzlanda Bilgi ve Gezi Rehberi yazımda daha fazla gezilecek yer var.

 

 

Golden Circle Çevresinde Gezilecek Yerler

• Fontana Kaplıcaları: Thingvellir Ulusal Parkı ile Geysir arasındaki Laugarvatn kasabasında.
• Kerid Krateri: Selfoss’a yakın, 35 numaralı yoldaki 6500 yıllık güzel krater.
• Fludir Gizli Lagoon: 1891 yılında yapılan, ülkenin en eski yüzme havuzu, 30 nolu kara yolunda.
• Langjökull Buzulu: Snowmobile macerası için.
• Fridheimar domates, salatalık ve at çiftliği: 35 numaralı yolda.
• Hvita nehrinde rafting: Gullfoss Şelalesi’ni besleyen nehir.
• Sólheimar ekoloji köyü: 1930 yılında kurulun 100 kişinin yaşadığı özel köy.
• Thjorsardalur Vadisi: Az bilinen, çok az gidilen Hjálparfoss, Háifoss, Granni ve Thjófafoss şelaleleri.
• Skálholt tarihi kasabası: Ülkenin es eski kasabası 1200 yılında kuruldu ve en kalabalık olduğu dönemde nüfusu 120 idi.

 

İzlanda gezi yazılarımın devamı: İzlanda Turu