Erivan Ermenistan’ın başkenti ve en büyük şehri. Nüfusu 1.060.000 olan şehir, erken Sovyet mimarisi ile modern Ermeni ve Sovyet mimarilerinin güzel eserleriyle dolu. Çevre ülkelerin başkentlerine göre daha modern ve batılı bir yapıya ve yaşam tarzına sahip kent, binaların yapımında kullanılan taşın rengi ve genç nüfusun havalı hayat tarzı nedeniyle Pembe Şehir olarak da anılıyor. Erivan gezi notları olarak hazırladığım bu yazıda Erivan’da gezilecek yerler ve bir gezi rehberi olabilecek bilgiler var.
Erivan Hakkında Bilgi
Erivan tarihi 3000 yıllık Erebuni Kalesi’ne dayansa da, Hrazdan Nehri kıyıları, Erebuni, Karmir Berd ve Avan kazılarında çok az kalıntı bulunabildi. Ermenistan ve başkent Erivan uzun yıllar Osmanlı, Pers ve Rus imparatorluklarının savaş alanı oldu. Bu savaşlar ve depremler nedeniyle çok defa yerle bir oldu. Eski Erivan’dan günümüze çok az bina kaldı.
Şehir 1918 yılında Ermenistan’ın bağımsızlığını kazandığı zaman 20.000 nüfuslu küçük bir kentti. Erivan Sovyet döneminde dev bir yeniden yapılanma sürecine girdi. Mimar Alexander Tamanyan’ın yeni planlarıyla mükemmel bir şehir haline getirilmesi hedeflendi. Amaç Saint Petersburg ve Viyana caddelerine benzer, Neo Klasik tarzda iki yüz bin nüfuslu bir şehir yaratmaktı.
Erivan’da Gezilecek Yerler
Erivan’da gezilecek yerler çoğunlukla merkezde ve yürüyerek gezilebilir. Başkenti görmeden bir Ermenistan gezisi çok eksik kalır. Ben kenti ve ülkeyi 1 ayda Gürcistan ve Azerbaycan ile birlikte gezdim. Komşu ülke başkentleri Tiflis, Bakü ve Ankara’ya göre daha modern, daha batılı bir şehir.
Cascade, Heykel Parkı ve Cafesjian Müzesi
Heykel Parkı Opera binasının hemen kuzeyindeki küçük bir yeşil alan. Fernando Botero ve diğer uluslararası sanatçıların heykelleri var. Park Cafesjian Muzesi’nin bir kısmını oluşturuyor, diğer kısmı Cascade’de.
Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin ellinci yılı için inşa edilen Cascade (Kaskad) adlı anıtpark, yeşillikler, fıskiye ve yapay şelalelerle süslü dev bir merdiven. Tepesinden Ağrı Dağı ve şehir manzarası görülebiliyor. Tepeye ister benim gibi yürüyerek, ister ücretsiz asansörle çıkabilirsiniz.
Cascade şehrin Kentron adlı merkezi ile Monument bölgesini birbirine bağlıyor. Jim Torosyan, Aslan Mkhitaryan ve Sargis Gurzadyan adlı mimarların tasarladığı anıtın inşası Sovyet döneminde 1971 yılında başladı ve 1980’de tamamlandı. 2002 ile 2009 yılları arasında Gerard Cafesjian tarafından onarım ve eklemeler yapıldı.
Hanrapetutyan Hraparak
Cumhuriyet Meydanı (Republic Square) Sovyet ve Neo Klasik Ermeni mimarilerinin güzel örnekleriyle çevrili. Şehrin tam merkezi olan meydandaki Hükumet Binası, İletişim Bakanlığı ve Marriott Hotel daha eski Neo Klasik binalar olup, Dışişleri Bakanlığı ve Sanat Galerisi ise daha sonraki döneme ait, öncekilerin modern benzerleri.
Meydandaki Dışişleri Bakanlığı binası aşağıda.
Ermenistan Tarih Müzesi ve Ulusal Sanat Galerisi
Cumhuriyet Meydanı’ndaki aynı binada bulunan iki önemli müze. Sanat Galerisi’nde ülkelerine göre düzenlenmiş, çoğu resim olmak üzere sanat eserleriyle dolu bir çok kat ve salon var. Ermeni sanat koleksiyonu çok zengin. Kandinsky, Serov, Chagall gibi Rus ressamların eserleri var. Avrupa sanatı eserleri de sergileniyor.
Ermenistan Tarih Müzesi arkeoloji, nümizmatik, etnografya, modern tarih ve restorasyon şeklinde beş bölümden oluşuyor. Müzedeki sergi salonlarında 9-14. Yüzyıllarda Ani, Ermeni Uygulamalı Sanatları, Cenaze Törenlerinin Gizemi, Ermeni Halıları, Ermeni Kilise Hazineleri, Metalin Cazibesi ve Güzelliği, Ermeni Seramikleri, Heykel ve Kabartmalar, Ermeni Soykırımı 90, Tarihi Haritalarda Ermenistan, Armenia Sacra, Paleolitikten Bronz Çağa, Milattan Önce 11-8. Yüzyıllarda Dvin, Kuşaklar Arası Köprü, Van Nakışları, Deri Ayakkabılar, Arakelots Manastırı Kapısı, Urartu Van Krallığı, Nerkin Naver, Sovyet Ermenistanı, Bağımsız Ermenistan Cumhuriyeti, Pullar ve Hatıra Paraları, Ani Tarihi ve Kültürü, Yazının Sonsuzluğu, Geleneksel Ermeni Giysileri, 1915 Kültür Soykırımı, Sürülen Aileler adlı ve daha bir çok sergi var.
Müzede tarihi Ermenistan ve Türkiye haritaları sergileniyor.
Erebuni Kalesi
Yerevan’ın kuruluşunda inşa edilen 3000 yıllık kale kazıları ve müzesi. Urartu döneminden hala kısmen ayakta kalabilmiş bir kale.
Northern Avenue
Kuzey Bulvarı adlı yaya caddesi Opera ile Cumhuriyet Meydanı’nı birleştiriyor. II. Dünya Savaşı sonrası kenti şekillendiren Sovyet mimarisine Post Modern bir yanıt adeta; Sayat-Nova, Terian, Tumanian ve Abovian caddeleri gibi bir alışveriş merkezi.
Abovian Caddesi
Ermenistan Cumhuriyeti’nin Belle Epoque döneminden kalan Art Nouveau, Modern ve Moorish Revival (Romantik-Oryantal) mimari tarzlarında yapılar var.
Opera
Opera binasının içinde opera ve bale salonu.
Ararat Konyak Fabrikası
Ülkenin en eski fabrikasında dünyaca ünlü Ararat Konyağı üretiliyor. Ermenistan turu yapanların mutlaka gittikleri bir yer.
Geleneksel El Sanatları Pazarı
Geleneksel ürünlerin satıldığı pazardan hediyelik veya hatıra bakır cezve, semaver, çatal-kaşık, heykel, resim, şapka, yelek, çanta, biblo gibi eşyalar satın alabilirsiniz.
Şehirde ucuz fiyatlarla tablo alıp dışarıda daha pahalı satmak mümkün diye duydum.
Erivan Gece Hayatı
Ermenistan gece hayatı hareketli olup, sokakta içki içmek serbest. Kafeler, barlar, restoranlar, gece kulüplerinde en çok votka, şarap, bira, şampanya, brendi ve konyak içiliyor. Ermenistan kadınları iş, bilim, sanat dünyasında oldukça eşit ve aktif oldukları gibi, eğlence dünyasında da erkeklerle eşit bir sosyal konumda yer alıyorlar. Araba kullananlara sıfır alkol yasağı var ve cezalar yüksek. Ermenistan içecekleri arasında ayran da var ve Ermenicesi tan. Yazın en popüler gece hayatı ve eğlence mekanları, çoğu Opera çevresinde ve Cumhuriyet Meydanı’ndaki açık hava kafe barları. Aşağıda Sayat Nova Poghota semtinde Ermeni arkadaşlarımla gidip geleneksel Ermeni müzikleri dinlediğimiz Köyümüz adlı restoran görülüyor.
Cheers Pub Yerevan – Abovyan Caddesi 3 numaradaki bar yerel halk, turistler ve şehirde yaşayan yabancılar için en popüler gece hayatı mekanı.
Purpur Cafe – Parpetsi Caddesi’nde bulunan bar erken saatlerden gece yarısına kadar açık.
Irish 26 Pub – Parpetsi Caddesi.
Woodrock Pub – Parpetsi Caddesi 26 numaradaki canlı müzik yapılan gece hayatı mekanı aşağıda.
Calumet Ethnic Lounge Bar – Pushkin Caddesi no:56A adresindeki bara yabancılar, diaspora ve Erivanlılar gidiyor.
Wild West Pub – Tumanyan Caddesi.
Kentteki diğer gece hayatı ve eğlence yerleri arasında Tro’s Pub, Troll Pub, Jazzve Cafe, Bunker Club, Opera Club, Kami Club, Ego Club, The Club, Tochka Club, Stop Club, Tornado Club adlı bar, disco ve gece kulüpleri var.
Ermenistan gezi yazılarımın devamı: Ermenistan Dini Merkezi
elinize sağlık Alper bey. ancak yazılarınızda bir Türk olarak karşılaştığınız durumlara da yer verirseniz daha hoş olur. teşekkürler.
Bir önceki, Ermenistan Gezi Notları adlı yazımda yaşadığım ilginç durumları anlattım. İlginize teşekkürler.
Mrb. gezdiğiniz ülkeler arasında yaşamak isterseniz hangi ülkeyi seçerdiniz:? neden.? TEŞEKKÜRLER.
Merhaba. Erivan güzel bir şehir, çok beğendim ama gelir düzeyi düşük bir ülke olduğu halde fiyatlar ucuz ama aynı oranda düşük değil. Uruguay, Küba, Makedonya, Karadağ, Macaristan, Sırbistan yaşamak isteyeceğim ülkeler arasında. nedenleri ilgili yazılarımda var. Rica ederim.
Alper hocam cok yakında erivan’a seyahat edeceğim yemek konusunda tavsiye edebileceğiniz mekanlar lokantalar var mi? internette yapmış olduğum araştırmalarda bilhassa Erivan’da ki restaurantları tarayıp yorumlara baktığımda cok da iyi yorumlar yapılmadığını gördüm. sanki oturmuş bi mutfak kültürleri yokmuş gibi geldi bana. siz ne dersiniz bu konuda??
Lokanta adı aklımda kalmadı ama Ermeni mutfak kültürünün zayıf olduğu fikrine katılmıyorum. Anadolu ve Güney Kafkas tarz ve malzemeleriyle yapılan güzel yemekleri var. Onlar da bizim gibi kuzu eti, patlıcan, lavaş ekmeği, pastırma, sucuk, lahmacun, bulgur, pirinç, nohut, kuru fasulye, taze sebze, cacık, keşkek, yaprak sarması yerler. Bence yolunuza çıkan lokanta ve restoranları deneyin.
Merhaba ben tiflisten ermenistanın alaverdi şehrine geçeceğim,alaverdiye nasıl gidebilirim tiflis erivan minibüsüyle gitsem alaverdide insem olur mu ? Tiflis erivan minibüs yol rotası alaverdiden geçiyor mu ? Birde kışın her saat var mı? Teşekkürler.
Merhaba. Evet, Tiflis’ten Alaverdi’ye minibüsler var. Ortachala otobüs terminalinden Erivan minibüsüyle gidebilirsiniz. Alaverdi’den geçiyor. Saatlerini bilmiyorum, genelde dolunca kalkıyorlar.
Teşekkürler alaverdi nasıl bir şehir internetten araştırdım biraz ıssız gibi siz beğendiniz mi?
Alaverdi çok küçük ve sakin bir şehir, aslında bir kasaba. Son 25 yılda nüfusu göçler nedeniyle yarıya düştü. Az gidiler yerleri severim ben, ilginç olacak. Teleferiğe binmeyi unutmayın. Birkaç manastır da gezmek iyi olur.
Merhabalar tiflis alaverdi arası minibüsle kaç saat sürdü ?
Merhaba. 2 saat civarı sürüyor.
Teşekkürler peki ocak-şubat gibi kar yağıyor mu oralara ? Ulaşımı etkiler mi ?
Ocak ve Şubat aylarında Ermenistan’da kış mevsimi soğuk geçer. Sıcaklık +2 ile -8 derece arasında seyreder, kar olasılığı var. Belli bir günde kar yağma ihtimali %24. Ulaşımı karın şiddeti etkiler tabii. Aşırı ise Tiflis’ten yola çıkmazlar zaten.
Erivan’ı gezmek için kaç gün yeterli olur
Ben Erivan’da epey kaldım, günlük yaşamı gözlemlemek, sokakları gezmek hoşuma gitti. Amaç kısıtlı bir zamanda önemli yerleri görmek ise 2 tam gün yeterli. zaman sorunu yoksa en az 4 gün derim.
Merhabalar ben Tiflis’ten Erivan’a kendi aracımla bir ihtimal eşimle birlikte geçmek istiyorum bu konuda bilginiz var mı?. Güvenli midir ya da sıkıntı yaşar mıyım? Teşekkürler.
Merhaba. Tiflis’ten Erivan’a birçok Türk otomobiliyle gitti, Ermenistan’da seyahat etti ve sorun yaşamadı. Güvenlik sorunu olma ihtimali çok düşük, ancak Ermenistan’da bizdeki gibi kara yolları yok, arabayı yavaş kullanmanız tavsiye edilir.
Bir de polisler rüşvet alıyor, her köşebaşında durdurulmuş bir araba ve polis.
Merhabalar Ermnistan’a gidiyorum ağustos 20 de 4 gün orda kalmam gerekiyor. Gece hayatı nasıl dışarıda bizlere sorun çıkarır mı halkı ya da polisten yana bir sorun yaşar mıyız. Durduk yere biz iş olmazlar sanırım yani gece dışarda olmamız ve eğlenmemiz bir sorun teşkil ediyor mu Formunuzu çok beğendim benim sorumu da yanıtlarsanız sevinirim.
Merhaba. Ermenistan’da gece hayatı eğlencelidir. Polisin ve halkın Türklere karşı olumsuz davranışları yok.
Selamlar Apler Hocam. Yaziniz icin tesekkurler. Sayat Nova Poghota semtinde Ermeni arkadaşlarınizla gittiginiz ve geleneksel Ermeni müzikleri dinlediginiz Köyümüz adlı restorani bulamadim, acaba tam ismi nedir? Yarin Erivan’da olacagiz ve canli muzik dinlemeyi istiyoruz.
Merhaba Neslihan Hanım. Ermenice ismi Mer Gyugh olarak aratın. No:32 Tumanyan Caddesi adresi.