Endülüs Bilgi ve Gezi Rehberi

Endülüs hakkında bilgi ve gezi rehberi olarak hazırladığım bu yazı, Endülüs tarihi, devleti, haritası, gezilecek yerler ve şehirleri üzerine gezi notları ve bilgiler içeriyor. İngilizce adı Andalusia, İspanyolcası Andalucia olan İspanya’nın güneyindeki bölge, antik şehirleri, çölleri, Costa del Sol ve Costa de la Luz sahillerindeki güzel plajları, Avrupa’nın en güneydeki kayak merkezinin olduğu Sierra Nevada Sıradağları ile zıtlıkları içinde barındıran, tüm dünyadan ilgi gören turistik bir yer.

 

 

Endülüs Hakkında Bilgi ve Gezi Rehberi

87.268 kilometre kare yüz ölçümü ve sekiz milyona nüfusuyla Endülüs İspanya’nın neredeyse tüm güneyini kaplıyor. Endülüs, Müslüman Arapların Güney Batı Avrupa’yı işgal ettikten sonra bu topraklar için kullandıkları coğrafi bir isim. Eskiden İberya (Iberia) adıyla anılan ve Cebelitarık (Gibraltar) Boğazı ve Atlas Okyanusu’ndan Pirene Dağları’na (Pyrenees) kadar olan bu bölgeye Yunanlılar tarafından Bateka, İspanya, Spania ve Hispania adları verildi. Al-Andalus adı, beşinci yüzyılda İspanya’nın güneyinde kısa süre yerleşmiş olan Vandallar’ın adından, yani Vandalların ülkesi anlamına gelen Vandalucia’dan türetildi. İberya Yarımadası’nda Müslümanların işgal ettikleri bütün topraklar (bugünkü İspanya, Portekiz, Güney Fransa), “Müslüman İspanya” kastedilerek Andalucia adıyla anılırken, Hristiyanların etkili olarak 1085 yılında başarmaya başladıkları Reconquista (Endülüs’ü Müslümanlardan geri alma hareketi) ile birlikte toprak kaybı hızlandıktan sonra sadece İslam hakimiyetindeki yerler bu isimle anılır oldu.

 

 

Endülüs Haritası ve Konumu

Avrupa’nın güney batısındaki Endülüs’ün batısında Portekiz, güneyinde Cadiz ili ve İngiliz toprağı Cebelitarık şehri, bunların güneyindeki birkaç mil Cebelitarık Boğazı’nın karşısında ise Afrika kıtası ve Fas var. İşte haritası.

 

 

Endülüs’e Nasıl Gidilir?

Ben Türkiye‘den İspanya’ya en ucuz uçak biletini bulduğum Barselona gezimden sonra ucuz Vueling Hava Yolu ile Malaga’ya uçtum, gidiş 33, dönüş 33 avro. İspanya gezim sırasında bölgedeki şehirler arası tüm yolculuklarımı otobüslerle yaptım, fiyatları makul, hepsinde WiFi var, modern ve rahatlar. Bilet fiyatları sizin için önemli değilse THY’nin direkt Malaga’ya uçuşları var. Başkent Madrid ve Barselona şehirlerine hem THY hem de Pegasus aktarmasız uçuyor. Bu şehirlerden güneye otobüs ve trenle gitmek, bahsettiğim uçuşlardan daha pahalı.

 

 

Endülüs Tarihi

Eski Endülüs Tarihi

Neandertal insanın 50.000 yıl önce Gibraltar (Cebelitarık) Kayası’nda yaşadığı biliniyor. M.Ö. 8000 yıllarında bugün İberyalı olarak adlandırılan Kuzey Afrikalı kabileler Andalucia bölgesinde tarım yaparak yerleşim yerleri kurdular. Bölgenin kıyıları ise M.Ö. 1100 yılında Avrupa’nın en eski şehri Cadiz limanını kuran Fenikelilerin hakimiyetindeydi. Daha sonra Keltler, Tartessuslar, Yunanlar, Kartacalılar, ve M.Ö. 206 yılında Romalılar yarımadaya hakim oldular. Romalılar Endülüs’ü Betis olarak adlandırdılar, amforalarla zeytinyağı ve şarap ticareti yaptılar. Dördüncü yüzyılda İspanya Hristiyan oldu ve Latinceye en yakın dillerin başında gelen İspanyolca bugünkü şeklini aldı.

 

 

Karanlık Çağ

Roma İmparatorluğu yıkıldıktan sonra Andalusia, Almanya kökenli Vandallar gibi Kuzey Avrupalı barbar kabileler tarafından yağmalanıp yıkıldı, Vizigotlar hakim duruma geçti. Bu savaşçı ulus İber Yarımadası’nı karmaşa dolu iki yüz yıla yakın yönettikten sonra terk etti.

 

Müslüman Arap Hakimiyeti

711 yılında Tarık bin Ziyad öncülüğündeki Arabistan ve Kuzey Afrikalı savaşçılar, Vizigotlar ile arası bozuk olan Sebte Valisi Julianos’un da yardımıyla İspanya’yı işgal ettiler ve bölgeye Al-Andalus adını verdiler. Endülüs Emevileri (Moors) bölgeye sekiz yüz yıl hakim oldular ve Kordoba Camii ve Elhamra Sarayı başta olmak üzere görkemli eserler inşa ettiler. 800 yıl boyunca Emevî Endülüs Devleti Valileri (valiler döneminde Araplar Paris’e kadar yaklaştılar), Emevî Emirleri, Emevî Halifeleri, Hammûdîler, Tavâif-i Mülûk, Murâbıtîn, Muvahhidîn ve son olarak Gırnata Benî Ahmer İslam Devleti’nin hüküm sürdüğü bu topraklarda aynı zamanda Muhyiddin ibni Arabî, İbni Rüşd, İbni Bâce, Zerkâli gibi birçok âlim yetişti. Endülüs büyük bir ekonomik kalkınma ve kültürel zenginlik yaşadı. Ortaçağ Avrupası hatta dünya tarihini değiştiren bu medeniyet 1492 yılında bütün kütüphaneleri yıkılıp kitapları yakılarak yok edildi.

 

 

Hristiyan Dönemi

Amerika‘nın keşfi yolculukları Andalucia’da başladı ve 16 ile 17. yüzyıllarda Yeni Dünya’dan gelen altınlar Sevilla’ya getirildi. İspanya Hapsburg Krallığı bu zenginliğin çoğunu Kuzey Avrupalı Protestan ülkelere ve Akdeniz’de Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaşlar için harcadı. On sekizinci yüzyılın başında İspanya taht kavgaları, yüz yıl sonra da Napolyon işgali ve Trafalgar Savaşı yaşandı. İlk İspanyol Anayasası La Pepa 19 Mart 1812’de Cadiz’de oluşturuldu.

 

Yirminci Yüzyıl Endülüs Tarihi

Birçok sömürgesini kaybetmiş İspanya, Küba ve Filipinler’in de bağımsızlıklarını kazanmalarıyla yoksullaştı. 1913 yılında Blas Infante bağımsız Endülüs devleti için savaş başlattı. Kral XIII. Alfonso’ya karşı muhalefet arttı ve 1936’da İç Savaş başladı. Cumhuriyetçiler yenildi ve ülke 1975’teki ölümüne kadar Franco diktatörlüğüyle yönetildi, ardından Andalucia kendi bölgesel yönetimine sahip bir özerk bölge halini aldı. Bugün AB üyesi olan İspanya, bölgedeki yoksulluğu büyük ölçüde ortadan kaldırdı.

 

 

Endülüs Şehirleri

Seville — Başkent ve flamenko merkezi. 28 Mart’ta paskalya başlayınca Sevilla tam bir masal kentine dönüşüyor. Binlerce çiçekle süslü dev İsa ve Meryem figürleri ile Ku Klux Klan benzeri kıyafetliler caddeleri dolduruyor. Sekiz gün boyunca unutulmaz bir şölen yaşanıyor. Caddelerindeki portakal ve limon ağaçları çiçek açıyor ve tüm kenti baş döndürücü güzellikte bir koku kaplıyor.

 

 

Cordoba — İslam halifesine başkentlik yapmış şehir. Bölgenin en güzel şehirleri arasında.

 

Granada — Efsanevi El Hamra Sarayı’nın bulunduğu tarihi kent.

 

Malaga — Costa del Sol sahilindeki büyük liman kenti.

 

Almeria — Orta Çağ kalıntıları ve kaleleri ile gezilecek yerler arasında. Tepesinde Mağriplilerden kalma görkemli bir kalenin bulunduğu yüksek bir dağın eteklerindeki şehir, 955 yılında Emevi Halifesi III. Abdurrahman tarafından kuruldu. Şehir adını bu kaleden alıyor.

 

Cadiz — İber Yarımadası’ndaki ve muhtemelen tüm güney batı Avrupa’daki kesintisiz yaşanan en eski kent. İspanya Donanmasına ev sahipliği yapan şehir, Andalucia’nın 8 eyaletinden biri olan Cadiz’e bağlı 44 belediyeden biri. Cádiz, sahillerinin yanı sıra sahip olduğu tarihi eserleri ile turistik bir merkez.

 

 

Huelva — İspanya’nın en eski futbol takımına sahip, denizcilik ve liman kenti. Portekiz’e komşu, Atlas Okyanusu kıyısında.

 

Jaen — Dünyanın zeytinyağı başkenti ve kültür turizmi merkezi. Ekimde festival oluyor. 550 bin hektar alana yayılan zeytin tarlaları, İspanya’da üretilen zeytinyağının yarısını, dünya üretiminin yüzde yirmisini karşılıyor.

 

Jerez de la Frontera – Sherry adlı beyaz ve kızıl kahverengi İspanyol şarabının merkezi. Sakin ve daracık sokaklarında yürürken demir kapıların ardında, avluların içindeki evleri görülüyor. Huzurlu bir küçük şehir.

 

Marbella — Costa del Sol sahilindeki zengin deniz tatil yeri. İspanya kralı Juan Carlos’un burada kendisine bir ev yaptırmasından sonra popüler olmuş ultra lüks sahil kasabası.

 

 

Endülüs’te Gezilecek Yerler

Gezilecek yerler bakımından zengin olan turistik bölgedeki bazı gezilecek noktalar.

 

 

El Hamra Sarayı – Ülkenin en önemli ve turistik yerlerinden La Alhambra.

 

Alhama de Granada – Bir dağ geçidinin üzerindeki tarihi kaplıca suyu köyü.

 

Baza Milli Parkı – 53,649 dönüm ulusal park.

 

Doñana Milli Parkı – UNESCO Dünya Mirası Alanı.

 

 

Cabo de Gata – Nijar Doğa Parkı da ülkede gezilecek yerler, görülecek noktalar arasında.

 

Costa del Sol – İspanya’nın güneyindeki güneşli kumsallar, güzel köyler ve deniz tatili merkezleri.

 

 

La Alpujarra – Sierra Nevada’nın güneyindeki dağlık bölgede yürüyüş ve kamp yapılıyor, ata biniliyor.

 

La Axarchia – Malaga’nın kuzey doğusundaki yeni keşfedilen, bembeyaz köyleri ve dağ manzaraları olan bozulmamış bölge.

 

Sierra Nevada – İber Yarımadası’nın en yüksek dağları, kayak ve yürüyüş için mükemmel.

 

Vejer de la Frontera – İlginç mimarili küçük bir şehir.

 

Negratin Gölü –  Jabalcon Dağı’nın eteklerindeki büyük gölde gece müthiş bir ay manzarası oluyor. Pembe filamingolar görülebiliyor.

 

 

Seron – Tepedeki kaleden başlayıp aşağıya uzanan, jambonu ve geleneksel yaşamıyla ünlü bir kasaba.

 

Las Menas – 30 yıl önce terk edilen eski maden köyü.

 

Tarifa – İspanya’nın güney ucundaki rüzgar sörfü ve uçurtma merkezi.

 

Museo del Baile Flamenco – Sevilla’daki flamenko merkezinde Cuma ve Cumartesi akşamları saat 19:30’da Latin danslarından flamenko dans gösterisi var.

 

Fuente Vaqueros – Büyük İspanyol şairi Federico García Lorca’nın doğum yeri olan köy.

 

Bundan sonra gezdiğim Endülüs şehirlerini ayrıca anlatacağım.