Gori Gürcistan’ın içlerinde, küçük bir kent. Gürcistan Azerbaycan Ermenistan seyahatim sırasında gezdiğim Gori, Sovyet liderlerinden Stalin’in doğum yeri ve en önemli özelliği Stalin Müzesi ve Evi. Gori bugün de Sovyetler Birliği’nin Stalin tarafından yönetildiği dönemdekinden pek farklı değil. Gori Gürcücede tepe anlamına geliyor. Eskiden çok daha fazla olan nüfusu bugün 54.000. Gori’ye Kutaisi’den eski bir otobüsle geldim.
Gori’de 3TL eşdeğeri lari karşılığında yaşlı bir teyzenin bahçesindeki döküntü odada kaldım. Teyze banyo için su doldurduğu şişe ve kovaları bahçede gün boyu güneş nereye ışırsa oraya taşıyor. Tuvalet de berbat. Bir daha savaş koşulları dışında böyle bir yerde kalmamaya karar verdim. Sabah sokağa çıktığımda kullanılmış şırıngalar gördüm.
Gori Hakkında Bilgi
Kentte Bronz Çağı’ndan itibaren insan yaşamı var. Gürcü Krallığı’nın yıkılmasından sonra sık sık saldırı ve işgal yaşadı. Ak Koyunlular, Moğollar, Gürcüler, Osmanlılar, Persler, Ruslar arasında çok defa el değiştirdi. Sovyet döneminde önemli bir endüstri merkezi haline gelen kent, dağılmadan sonra ekonomik olarak çöktü ve nüfusunun çoğu terk etmek zorunda kaldı.
Güney Osetya Savaşı
Gürcistan ile Rusya arasındaki Osetya anlaşmazlığı sonucunda çıkan 2008 Güney Osetya Savaşı sırasında Rusya, Gori’deki askeri ve sivil alanlara hava saldırısı düzenledi ve kent önemli hasar gördü. Gürcistan Abhazya ve Güney Osetya’daki sınırlı denetimini tamamen kaybetti. Rusya, tek yanlı olarak bağımsızlıklarını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya’yı tanıdığını açıkladı. Gürcistan ise Rusya’yla tüm diplomatik ilişkilerini kesti ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) örgütünden ayrıldı. Bu fotoğraf alıntıdır.
Gori’de Gezilecek Yerler
Gori’de gezilecek yerler belli: Stalin Müzesi, Stalin Caddesi ve Kale.
Stalin Müzesi ve Evi
Gürcistan’ın çoğunluğundan farklı olarak burada çoğu kişi Stalin’i saygıyla anıyor. Stalin Caddesi’ndeki Stalin Müzesi için giriş 10 Lari, trenini de görmek isterseniz ayrıca 5 Lari. Müzede Stalin’e ait eşyalar, hayatını belgeleyen malzemeler ve kendisine sunulan hediyeler çoğunlukta. Aşağıda Stalin’in treninde, onun sandalyesinde oturuyorum.
Eserlerin etiketlerinin çoğu Gürcüce ve Rusça ama görevli teyzeler bu az ziyaret edilen müzeyi orta düzeyde İngilizceleriyle anlatmaktan memnun oluyor. Stalin öldüğünde yüzünden kalıp alınan alçı maske de burada.
Stalin’in doğduğu ev bugün neoklasik Dor tarzı sütunlarla çevreleniyor. Stalin’in asıl adı Joseph Vissarionovich Jughashvili. Bu da yatağı.
Stalin Heykeli
Kentin ana meydanındaki Stalin Heykeli, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra halka açık bir yerde kalan tek Stalin heykeli oldu. Bu dev Stalin Heykeli 2010 yılında kent halkının ve yöneticilerinin itirazlarına karşın hükumet tarafından bir gece söküldü. Heykeli Stalin Müzesi’ne dikme yönünde planlar var.
Gori Kalesi
Gori Kalesi (Gori Tsikhe) kentin ortasındaki bir tepede yer alıyor. M.Ö. birinci yüzyılda Romalı General Pompei tarafından işgal edildi. Bugünkü yapının çoğu, Moğol işgalinden sonra inşa edildi.
Kalenin girişinde yedi tane heykel var. Bu 7 oturan adam, II. Dünya Savaşı’nda Alman hava saldırısında ölen 8 kardeşi temsil ediyor.
Gori’de gezilecek yerler arasında ayrıca Uplistsikhe antik kenti, Etnografya Müzesi, Büyük Vatanseverlik Savaşı Müzesi, Akademik Tiyatro, Stalin Parkı da var.
Gori Tiflis Treni
Batum–Kutaisi arasındaki dolmuş eziyeti ve Kutaisi-Gori arasındaki otobüs cehenneminden sonra Gürcistan’ın başkentine gitmek için bu kez de treni deniyeyim dedim. 82 kilometre uzaklıktaki Tiflis’e biletin 80 kuruşa tekabül etmesi beni biraz huylandırdıysa da “olsun canım, tren işte, halk taşıma aracı, normaldir” diye teselli ettim kendimi.
Vagona girdiğimde şaşırdım; oturacak yer yok, oturaklar tahta bank şeklinde, ve her taraf teyzelerin kente satmak için götürdükleri meyve sepetleriyle dolu, vagonun bazı camları yok, duvarları dökülüyor. 1 saat süreceği söylenen yolun 2. saatinde bir kişilik yer boşalınca kaptım.
Fakat bankların tasarımı son derece dahiyane. Hani sırt yapımız üstte çıkıntı belde girintilidir ve oturaklar da sırtımız otursun diye bunun tam tersi yapılır hep. Bunları tasarlayan dahi Sovyet mühendis ise “nasıl yapsam da halkımı en rahatsız etsem” diye düşünmüş olsa gerek ki bankları sırt seklinde yapmış, dolayısıyla bel kısmı girinti, sırt kısmı çıkıntı. Hiç masraf yapmayıp dümdüz tahta koysalar kesinlikle daha az rahatsız olacakmış.
Gürcistan yazılarımın ve Kafkasya seyahatimin devamı: Tiflis
Siringalarla size bi zarar vermemislerdir umarim
Hayır tabii ki, ben evde uyurken olmuş ne olduysa. ))
Kullanılmış şırıngalar uyuşturucu kullanımından mı ya da başka bir amaçla mı bırakılmış merak ettim doğrusu, tenha yerlerde çok şey olur ayrıca ülke çok geri kalmış durumda, sanırım siz Stalin’e olan sevginiz için gittiniz bu Gori’ye yoksa yanından geçilebilecek bir yer değil.
Evet, sokakta uyuşturucu kullanıp atmışlar. Stalin’i çok sevdiğimi söyleyemem ama Gori’ye onun için gittiğim kesin, başka bir özelliği yok.
Merhabalar hocam,
Yazının devamı ne zaman gelecek? Özellikle Ermenistan kısmını çok merak ediyorum.
Sibirya’dan yeni döndüm, orayı ve Afrika’yı bitirince Gürcistan gezimin devamını ve Ermenistan’ı yazarım.
Hocam vatana hoş geldiniz:) Ben de Ağrı’da çalışan bir meslektaşınızım. Bloğunuzu Kuzey Kore ile ilgili bir tarama yaparken keşfettim ve zevkle takip ediyorum. Ağrı’ya yolunuz düşerse beraber Doğubeyazıt’a gideriz inşallah.
Teşekkürler Ersin Bey. Ağrı’mızı henüz görmedim, isterim. 🙂
Hocam bekleriz her zaman. Ağrı Dağı muhteşem. Doğubeyazıt’a has Abdigor köfteyi yemenizi özellikle öneririm. Görüşmek üzere.
Merhaba Alper Bey , Batum-Gori-Tiflis-bakü arasında tren mevcut mu ? Ayrıca Tiflis-Erivan treni haftada 4 gün diye biliyorum ve bu hat Erivandan İrana doğru uzanıyor mu ?Bilgilendirebilirseniz çok sevinirim .teşekkürler
Merhaba,
Ben Tiflis ile Bakü arasını yataklı trenle gittim. Batum’dan Tiflis’e de tren var, şu halde Batum-Bakü yolculuğunu trenle yapmak mümkün, tek ve doğrudan bir tren olduğunu sanmıyorum, Tiflis’te başka trene binmek gerekebilir. Tiflis-Erivan treni haftanın tek sayılı günlerinde, yani haftada 4 gün var. Ermenistan’dan İran’a tren yok, otobüs ve uçak var. İyi yolculuklar.
Stalin, tam bir insan kasabıdır. Yüz binlerce Kırım ve Ahıska Türkü’nü bir gece içinde evlerinden alıp uzak diyarlara süren Stalin’dir. Türkistan’dan ve Azerbaycan’dan binlerce soydaşımızı toprağa gömdüren odur.