Grönland Gezi Notları

Grönland sıra dışı coğrafyaları gezmeyi, acayip ve uzak yerlere gitmeyi sevdiğim için beni kendine çekti. Bu uçsuz bucaksız dev buzul adası, turistik bir ülke değil. Hele benim gibi kışın en soğuk ay ocakta giderseniz gezmeye gelen pek göremezsiniz, ancak iş veya aile ziyareti nedeniyle yurt dışı seyahat edenler oluyor. Kuzey Kutbu’nda yer alan Grönland çok geniş coğrafyasında son derece az sayıda insanın yaşadığı, buzullar, balinalar, foklar, ren geyikleri ile farklı seyahatlerin heyecanını yaşamak isteyenler için harika bir ülke. İşte size Grönland gezi notları, seyahat rehberi, gezi bilgileri içeren bir blog yazısı.

 

 

Grönland’a Nasıl Gidilir?

Grönland’a gitmek için yazın birkaç seçenek var ama kışın ben sadece İzlanda’dan uçak bulabildim, ki zaten İzlanda bu seyahatimin içerisinde olan bir ülke. Biletler ne yazık ki pahalı. Bulabildiğim en ucuz uçak biletinin fiyatı, Reykjavik kentinden bagaj haksız 3000TL oldu. Hayatımın en pahalı uçak bileti bu, ama olsun, değer. THY ile Norveç Oslo, oradan Norveç Hava Yolu ile İzlanda, sonra da Air Iceland Connect (Flugfélag İslands) ile Nuuk şeklinde aktarmalarla ve kalarak gittim.

 

 

Uçak şehir içindeki eski küçük havalimanından kalkacakmış, yürüyerek gittim. Sadece 6kg el bagaj hakkım var, çantam 12kg tuttu ve boyut deneme kabına sığmadı. Küçük uçakmış sığması imkansızmış. Check in bagajına ücretli almam gerekiyor dedi bankodaki teyze. “Hayatımın en pahalı uçuşu bu, lütfen yardım edin” dedim gözlerine bakarak. Yan bankoda görevli kıza eğilerek epey konuştular. Teyze parasız aldı çantamı. O sırada yan bankodaki kız, çantası ağır gelen adamın kartından cazır cuzur ekstra ücret kesiyordu. Uçak ne kadar küçük acaba, pırpır olmasa bari düşünmeye başladım.

 

 

Küçücük bir pırpır uçakla heyecanlı bir gece uçuşuyla bu Kuzey Kutbu adasına geldim. Bu pervane saatlerce tor tor tor kafamı ütüledi. Uçağın pilot hariç tek personeli yetmişine yakın, ince uzun, kel, beyaz kaşlı, Hollywood sineması filmlerindeki o usta, bilge ve zarif uşaklara benzeyen adam çay kahve verdi. Çöpleri ufak bir bakkal poşetiyle topladı. Türkiye’den 6 saat geride burası.

 

 

Ülkeye küçük pervaneli uçaklardan daha büyük uçaklarla okyanus ötesi uçuşlar yalnız Kangerlussuaq (Sondrestrom) ve Narsarsuaq kentlerine yapılabiliyor. Ilulissat ve başkent Nuuk şehirlerine benimki gibi küçük uçaklarla gidilebiliyor. Sadece Danimarka ve İzlanda’dan gidilebilen ülkeye uçak biletleri pahalı.

 

 

Grönland Gezi Rehberi

Ülkeye 2 hava yolu ile gidilebiliyor. Air Iceland Connect ile Reykjavik’ten tarifeli uçuşlarla Kulusuk ve Nuuk’a, yazın da ek olarak Narsarsuaq ve Ilulissat’a gidilebiliyor. Ülkenin resmi hava yolu kuruluşu Air Greenland yıl boyu Kopenhag ile Kangerlussaq, yaz mevsiminde de Narsarsuaq arasında uçuşlar yapıyor; yaz mevsiminde İzlanda Keflavik Havalimanı’ndan Nuuk ve Ilulissat’a da uçuşları var. Air Greenland sadece kendi web sitesinden bilet satıyor, uluslararası uçak bileti arama sitelerinde yer almıyor. Kanada, ABD veya diğer Amerika ülkelerinden Grönland’a ancak önce İzlanda’ya kadar gidip oradan geri yönde uçarak seyahat edilebiliyor.

 

 

Ülkenin ulusal havalimanları işletmesi Mittarfeqarfiit denetimindeki tek bir kısa pisti ve küçük bir binası olan Nuuk Havalimanı’na indim. Uçakta yanımda oturan, 1 yıldır iş için adada görev yapan ve sohbet ettiğimiz Danimarkalı kadın sağ olsun kent merkezine ulaşım için tek seçenek olan taksiye birlikte binmemizi önerdi. Takside de Grönland hakkında bilgi verdi. Benim otelim onun evinden daha ileride olduğu halde inerken şoföre taksimetreden daha fazla para bıraktı, olmaz dedim ama nasılsa şirket ödüyor benimkini dedi. Gece otelime vardığımda dev buzullar ülkesine gelmenin heyecanını duydum, çıkıp karlar üzerinde, okyanus kenarında dolaştım.

 

Grönland Gezi Notları

Buz tutmuş okyanusta yürüyorum! Arkadaki kara Grönland.

 

 

–  Tatilinizi nasıl alırsınız?
–  Buzlu.

 

 

Buzdağının görünen yüzü.

 

Grönlandlı arkadaşlarım var benim! Solda Türk kahvesiyle Ulda, sağda acı pul biberiyle Sikkersok. İkisi de adanın yerlisi olarak bana kültürlerinden bahsettiler. Bu kadar küçük nüfuslu bir ulusun tip ve dil çeşitliliği şaşırtıcı; her kasabanın farklı bir diyalekti varmış. Bu arada kendilerinin, dünyanın genelinin yaptığı gibi Eskimo olarak adlandırılmasından hoşlanmıyorlarmış; Inuit asıllılar, Inuit veya Greenlandic ifadesini kullanıyorlar. Çok kibar ve zarif insanlar. Aynı halktan ne kadar farklı tipler. Sikkersok Doğu Asyalı gibi, Ulda’yı ise Maraş’a koysak “bacım” derler.

 

 

Grönlandlı Inuit arkadaşlarla belediyenin SHL Katuaq Kültür Merkezi’ndeki kafesine geldik.

 

 

Çok pahalı bir ülke. Ayrıca 1 hamburger 1 küçük biraya 100 lira vermek beni bozmaz diyebilirsiniz de, nasıl söyleyeceksiniz o birayı bakalım?

 

 

Grönland Buzulları

Türkiye’nin üç katı genişlikteki dünyanın en büyük adası Grönland, devasa bir buz örtüsüyle kaplı. Adanın merkezinde buz neredeyse üç kilometre kalınlıkta. Soğuk ve sessiz bir dünya. Safir mavisi renkli erime gölleri bir değişimin gerçekleşmekte olduğunun işareti. Her göl birkaç gün içinde oluşuyor, büyüyor ve taşmaya başlıyor. Akan su buzu oyarak kendine yol açıyor. Buzdan bir delta oluşturuyor ve soğukkanlı bir canavarın damarlarındaki kan gibi akıyor, bir dev canlanıyor. Ve su aniden bir kuyuya dökülüyor. 1,5 kilometre boyunca dimdik ilerleyerek buz tabakasının kalbine iniyor. Eriyen suların şaşırtıcı bir etkisi var; buz ile altındaki kayanın arasını kayganlaştırıyor. Böylece bütün buz tabakası harekete geçiyor, okyanusa doğru kayıyor. Bakınız arkamdaki bulut değil buzul.

 

 

Jakobshavn Isbrae buzulu, dünyanın en hızlı hareket eden buzulu. Günde yaklaşık 40 metre hızla ilerliyor. İlerledikçe yolundaki her şeyi yok ediyor. Hatta bu yolculuğu sırasında büyük dağ sıralarını bile oyup geçiyor. Dağları kesip geçen ve kıta seviyelerini değiştiren muazzam bir güç. Grönland buzulları büyüleyici.

 

 

Her yıl ülkedeki buzullarından on binlerce buzdağı oluşuyor. Ve atmosfer ısınmaya devam ettikçe sayıları giderek artıyor. Kopan dağlar, Arktik  koyları heykellerle dolduruyor. Aynı zamanda çok büyük miktarda soğuk ve tatlı suyu da denize döküyor. Eriyen suları okyanus akıntılarını değiştiriyor. Bu da dünya çapında hava koşullarını etkiliyor. Aşağıda çektiğim buz adası adeta okyanusla renk dansı ediyor.

 

 

 

Buzullar Eriyor

Dev kutup adasının güneyindeki çok sayıdaki buzul, yıllardır hızla eriyor. ABD’nin Colorado eyaletindeki Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’nden Ted Scambos, yaşanan buzul kaybının geçmişe kıyasla çok büyük bir orana ulaştığını belirtti. ABD’li jeolog Scambos, Grönland’ın kuzeyi ve Kanada’daki hava sıcaklığı artışının, küresel sıcaklık ortalamasının beş kat üzerinde olduğunu söyledi.

 

 

Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan makaleye göre, erimekte olan Grönland dağ buzulları ve buz örtüsü sadece 2003 ile 2008 yılları arasında okyanuslara 50 milyar ton su ekledi. Ülkenin en büyük buzulu Mittivakkat ciddi kütle kayıpları yaşadı. Hellheim dağ buzulu ve Petermann buzulu parçalandı.

 

 

Arkamdaki aslında bir şelale, ama kışın akamıyor.

 

 

Teknede Eskimo arkadaşa acıktım dedim, buzuldan tencereye parçalar koparıp al ye diye önüme koydu. Türkiye’ye gelsin buna bayat yavan ekmek çok bile.

 

 

Beyazdan turkuaza, yeşilden maviye Grönland’ın renkleri

 

 

Dev buz adasının güzel evleri.

 

 

Nuuk Küçükşehir Belediyesi Dinlenme Tesisleri.

 

 

Başkent Nuuk

Grönland’ın başkenti Nuuk, dünyanın en küçük başkenti. Kent eskiden Inuit yerleşimlerinin olduğu alanda 1728 yılında Norveçli misyoner Hans Egede tarafından “iyi umut” anlamına gelen Godthåb adıyla kuruldu. Grönland’ın özerkliğini kazandığı 1979 yılında adı Nuuk’a (burun) çevrildi, ama Danca ile Norveççede halen Godthab adı kullanılıyor. Aşağıda başkentin ana caddesi Imaneq görülüyor.

 

 

Dünyanın en büyük adası Grönland’da (Kalaallit Nunaat) sadece 57 bin kişi, dünyanın en küçük başkenti Nuuk’ta 17.316 kişi yaşıyor. 4500 yıldır insan yaşayan, yılda 5 ay güneşin hiç batmadığı adanın Inuit (Kalaallit) halkı Kuzey Kanadalı ve Doğu Asyalı Şaman kökenli. Ülkede hiç kara ve demir yolu yok. Bu sıra dışı özel ülkede olmaktan mutluyum. Okyanus kıyısındaki küçük bir tepeden çektim bunu.

 

 

Başkent olmanın yanı sıra Sermersooq belediyesinin de merkezi olan Nuuk, Labrador Denizi’nin doğu kıyısındaki Nuup Kangerlua fiyordunun sonunda yer alıyor. Konum olarak dünyanın en kuzeydeki başkenti. Kent merkeziyle Nuussuaq, Qinngorput, Qernertunnguit ve Quassussuup Tungaa mahalleleri arasında Nuup Bussii otobüsleri çalışıyor. Kentin elektriği, 5.376 metre uzaklıktaki Buksefjord hidroelektrik enerji santralinden geliyor. Aşağıda başkent Nuuk’ta tipik bir cadde görüyorsunuz.

 

 

Ulusal Kütüphane

Grönlandçası Nunatta Atuagaateqarfia olan kütüphane, ülkenin kültürel mirasını ve tarihini korumak için kurulmuş. Kitapların bir kısmı burada, diğerleri ise Nuussuaq bölgesindeki Ilisimatusarfik adlı üniversitenin Ilimmarfik Kampüsünde. 

 

 

Grönland Ulusal Kütüphanesi’nde gördüğüm dev tablo: Den Gronlandske Kulturigdlo. Alt ve sağda Şaman maskeleri var, Ulusal Müzede asıllarını gördüklerimden.

 

 

Kütüphanede oturup süreli yayınlara baktım, meğer pek de bilinmeyen bir ülke değilmişiz burada. 15 dakikada çeşitli dergilerde 4 Türkiye haberi gördüm.

 

 

Grönland Para Birimi

Ülkede para birimi olarak Danimarka kronu kullanılıyor ama Danimarka Krallığı ülkeye kendi parasını basma yetkisi verdi, ileride Grönland Kronu basılması planlanıyor. Bugünkü para birimine göre 1 Türk Lirası 1,5 kron ediyor. 1 avro 7,5 krona eşit.

 

Grönland Yemekleri, Fiyatlar ve Alışveriş

Grönland’da Inuit kardeşlerimizin anlattığına göre binlerce yıldır balık, yüksek protein ve yağla beslenip sebze-meyve bilmeyen Inuit halkında kalp, damar, astım, kireçlenme, kanser, şeker hastalığı yokmuş. Çok yakında ekmek, hamburger, paket gıdaların gelmesiyle bu hastalıklar görülmeye başlanmış. Nuuk’un tek alışveriş merkezi Nuuk Center’daki süpermarkette çektim aşağıdaki fotoğrafı.

 

 

 

Inuitlerin gıdası çoğunlukla deniz ürünlerinden geliyor. Tütsülü balıklar, fok, midye, karides, somona benzeyen ammassat, pisi balığı, kızıl kaya balığı, deniz tavşanı, morina balığı ve beyaz balina (mattak), Grönland’da yenen balıklar. Aşağıda solda fileto morina balığı görüyorsunuz, sağdakini bilmiyorum, büyük kafalı bir dip balığı yazıyor sözlükte; yarım kilo fiyatı 30 kron, yani 20 lira.

 

 

Soğuk Deniz Balıkları

Soğuk iklim balıklarından üstte qaleralik (siyah tütün balığı) kilo fiyatı 40 kron; altta solda helleflynder (Atlantik tütün balığı) yarım kilo fiyatı 40 kron; sağda sorte tigerrejer (siyah kaplan karidesi) 20 kron.

 

 

Rodfisk (kızıl kaya balığı) yarım kilogram ücreti bütün 20 kron; fileto 30 kron.

 

 

Bu kızıl-turuncu balığın ve onun altındakinin adlarını bilen varsa aşağıya yorum olarak yazsın lütfen, ben bilmiyorum.

 

 

 

Grönland denizlerinde muazzam miktarlarda fok balığı yaşıyor ve Eskimoların en önemli gıdasını oluşturuyor. Çoğu halkalı fok, kutup foku ve balonlu fok türleri. Ursuk ve Kuzey Atlantik foku da var. Grönlandlılar doğa ve hayvanlarla saygılı bir yaşamı ilke edinen Şaman kökenliler, bu nedenle örneğin Kanada’da görülen kitlesel bebek fok avı burada asla yapılmaz. Fok eti yüksek protein oranlı, şekersiz, düşük kolesterollü, zengin bir demir, magnezyum ve çinko kaynağı.

 

 

 

Grönland çok pahalı bir ülke. Nordik ülkelerden sonra gittiğim, pahalılığıyla ünlü Japonya, buranın yanında epey ucuz kaldı. Bir tabak makarnaya 100 lira vermek içime oturdu.

 

 

Bu garnitürlü eti kaldığım otelde yedim, dışarıya göre daha uygun fiyatlar.

 

 

Yanımda paket çorba, organik tam buğday ekmeği, bisküvi gibi gıdalar getirmeseymişim simdi bu pozu vermek yerine elimde otelden yürüttüğüm çatalla burada balina avlıyor olabilirdim Grönland’ın pahalılığı yüzünden.

 

 

Şimdi de başkentin tek alışveriş merkezinde (Nuuk Center) çektiğim fotoğraflara bakalım. Tam fotoğrafı çekerken fark etti, gülümseyip el salladı. 🙂

 

 

 

Meyvelerin tamamı elbette ithal.

 

 

Etlerden domuz bacon kilosu 240 kron, dana antrikot kilosu 217 kron.

 

 

 

 

Peynirler ve fiyatları.

 

 

Grönland gezi notları devam ediyor.

 

 

Marketler dile geldi, nasıl ayrılırım ben buradan, buna yürek mi dayanır?

 

 

Grönland’da Nerede Kalınır?

Grönland’da konaklama çok pahalı olduğu için yazdığım 3 yerden ikisi sağ olsunlar kiralık oda ve evlerini ücretsiz sundular. Bu otel ise büyük indirim yaptı, gecelik seksen lira alırım dedi ki bu orada para değil. Balıkçılar derneğiyle çalışan, yoksul çocuklara yardım başta olmak üzere iyilikler yapan Seamen’s Home’da (Somandshjemmet) kalmayı tercih ettim.

 

 

Hiçbir lüksü olmayan, tertemiz bir yer. Koca çizmeli balıkçı amcaların kahkahaları eşliğinde kahvaltı hoşuma gitti.

 

 

Hotel Somandshjemmeni’de oda fiyatlarına açık büfe kahvaltı dahil.

 

 

Grönland Vizesi

Grönland resmen Danimarka’ya bağlı olsa da aslında tam bağımsıza çok yakın bir özerkliğe sahip, genellikle kendi kararlarını uyguluyor ve Avrupa Birliği üyesi değil. Schengen vizesi geçerli değil, Danimarka’dan alınmış olsa bile. Danimarka konsolosluklarından ayrı bir Grönland vizesi almak gerekiyor. Ben yeşil pasaportumla vizesiz girdim.

 

Nuuk Gece Hayatı

Grönland’da Cumartesi Pazar öğle 13:00, hafta içi ise 18:00’den sonra dükkanlardan alkollü içki satın almak yasak. Gece hayatı aslında burada birçokları için gündüz başlıyor, barlarda gündüz saatlerinde içenleri görmek mümkün. Aşağıda bir kez gittiğim Daddy’s Pub var.

 

 

Bu bardaki fiyatlardan bazıları şöyle:

 

 

Nuuk’ta gece hayatı ve eğlence yerleri:

 

Daddy’s Bar – Yukarıda. Imaneq 30.

Katuaq Kültür Merkezi – Konserler oluyor. Imaneq 21.

Kristinemut – Başkent Nuuk’taki ilk bar, kovboy temalı. Aqqusinersuaq Caddesi, 7 numara.

Barista – Spindlers Bakke 10C.

Takuss – Folk müzik karaoke bar. Imaneq.

Skyline Bar – Hotel Hans Egede’deki şık piyano bar. Aqqusinersuaq 1-5.

 

Bundan sonraki Grönland gezi yazım: Grönland: Yaşam, Şehirler, İnsanlar, İklim