Çin Seddi (Wanli Changcheng, Great Wall of China) dünyanın en büyük insan yapısı olup uzunluğu 8.850 kilometre, yeni bir arkeolojik araştırmaya göre 21,196 kilometre. İnşası yüzyıllarca süren, çağlara yayılan surlar, bugün dünyanın en ünlü ve turistik yerleri, araştırma konuları arasında yer alıyor. Benim yaptığım gibi Pekin’den ziyaret edilmesi kolay olan Çin Seddi hakkında bilgi içeren bu gezi yazısı, duvar neden yapıldı, kimler nasıl inşa etti, uzunluğu ne kadar, tarihi, nerede, nasıl gidilir, uzaydan görünür mü gibi soruların yanıtlarını ve gezi notları içeriyor.
Çin Seddi Nerede?
Çin Seddi Çin’in kuzeyinde, doğu-batı yönünde uzanan dev savunma surları Po Hay Körfezi’nde deniz kıyısında başlıyor, batıya doğru uçsuz bucaksız coğrafyaları geçerek uzanıyor. Ülkenin 15 iline yayılıyor. Doğuda Hebei vilayetindeki Şangay Geçidi’nden batıda Gansu ili Jiayu Geçidi’ne kadar gidiyor.
Çin Seddi’ne Nasıl Gidilir? Gezi Rehberi
Size kötü bir haberim var; Çin Seddi’ne gitmek için maalesef taa Çin’e kadar gitmek gerekiyor. Çin Seddi’ne nasıl gidilir sorusunu yanıtlamadan ve gezi rehber notları vermeden önce zamanınıza göre Pekin’den surların hangi kısmına gideceğinize karar vermeniz için başkentten gidiş süreleri aşağıdaki haritada. Badaling, Juyong Geçidi, Huanghuacheng, Jiankou, Mutianyu, Gubeikou, Jinshanting, Simatai ve Huangya geçidi bölümleri kolayca ve günübirlik ziyaret edilebiliyor. Surların 630 kilometresi Pekin ili içerisinde yer alıyor.
Mutianyu Surlarına Ulaşım – Nasıl Gidilir?
Pekin’den kolayca yapılabilecek bir Çin Seddi gezisi için Mutianyu Surları tercih edilebilir. Kent merkezindeki Dongzhimen otobüs durağından 916 Express (tam bilet ücreti 12 CNY, Beijing Transportation Card ile 6 CNY, yani Çin para birimi Yuan, Renminbi) veya 916 otobüsüne binip Huairou North Avenue’deki Huairou Beidajie durağında indikten sonra h23, h24, h35 veya h36 otobüsüyle Mutianyu Roundabout kavşağına gelerek 450 metre yürüdükten sonra bilet satış bürosuna ulaşılıyor. Tam bilet ücreti 45 yuan, 60 yaş üzeri ve çocuklara 25 yuan, 120 santimden kısa boylu çocuklara ücretsiz, ne acayip bir fiyatlandırma şaştım.
Pekin Merkez Tren Garı’ndan (Beijing Huochezhan) Mutianyu Surlarına ulaşım için 2 numaralı metro ile Dongzhimen istasyonuna gidip E çıkışından yüzeye çıkarak yine 916 Express otobüsüne binebilirsiniz.
Surlara yürüyerek tırmanmak isterseniz yarım saat kadar yürüyerek, ya da enerjinizi surları gezmeye saklamak veya daha yüksek bir noktaya erişmek isterseniz teleferikle 14 numaralı kuleye çıkabilirsiniz. Benim gibi teleferiği kullanmanızı öneriyorum, çünkü hem zaten tepeye kadar epey yürümüş olacaksınız, hem de teleferik kabininden manzara güzel.
5.400 metre uzunluktaki Mutianyu Suru ilk olarak Kuzey Qi hanedanlığı (550-557) tarafından inşa edildi. Ming Hanedanlığı’ndan vatanseverlikleriyle ünlü generaller Tan Lun ile Qi Jiguang surları yeniden inşa ederek savunma potansiyelini güçlendirdiler.
Surlar kuşaklar boyunca Çin için kuzey koruma kalkanı oldu, başkenti ve imparatorların anıt mezarlarını savundu.
Çoğu granit levhalarla yapılan Mutianyu Duvarları 7 ila 8 metre yükseklik, 4 ila 5 metre genişliğe sahip. Siper duvarlarının bazıları normal dikdörtgen değil testere dişi şeklinde. Siper duvarlarının altında, üstleri geleneksel yuvarlak mazgallardan farklı olarak kavisli kare mazgallar var.
Surlara evlilik fotoğrafı çektirmek için gelen çift ricamı kırmayıp bana da poz verdi.
Mutianyu Surları’nda bir kısmı ana surda, bazıları da iç ve dışındaki yan kollarda olmak üzere toplam 23 gözetleme kulesi var. 6 numaralı gözetleme kulesi Zhengguan 40 metre uzunluk, 30 metre genişlik, 20 metre yükseklikte.
Sisli ve kapalı havada dünyanın en büyük insan yapısını adımladım, dik basamakları çıktım. Duvarın bu kısmında ziyaretçi az, olanların da çoğu Çinli, turist değil. Bağımsız seyahat etmek beni heyecanlandırıyor.
Dönüşte yürürken ve teleferikte yoğun bir yağmur yağdı, dört tarafımda ve altımda sisten zor seçilen ağaçlar, yukarıda surların puslu silueti, teleferiğin camlarına vuran damlalar eşliğinde indim; gözümün görebildiği tek kabin benimkiydi.
Her zaman aşırı kalabalık olan Badaling Surlarının aksine Mutianyu kısmı çoğu zaman tenha oluyor ve daha etkileyici. Pekin’e birden fazla kez gider ve yeterli zamanınız olursa her ikisini, olmazsa sadece Mutianyu bölümünü tavsiye ediyorum. Mutianyu’da lokantalar var ama Çin standartlarına göre epey pahalı, ben menüdeki en ucuz şey olan yumurta çorbası yedim, burada fotoğrafı var: Çin Mutfağı
Badaling Surlarına Ulaşım
Badaling Surlarına gitmek için 2 numaralı metro hattının Jishuitan metro istasyonu Exit B2 çıkışından 5-10 dakika yürüyerek ulaşabileceğiniz Deshengmen’den sabah 06:30 öğle 12:30 arası kalkan 877 numaralı otobüse binebilirsiniz. 12 Yuan bilet ücreti olan ve 1 saat süren bu direkt otobüsün son durağından girişe biraz yürümek ya da kızağa benzer raylı koltuklarla (pulley car) gitmek gerekiyor.
Diğer bir ulaşım seçeneği Tiananmen Meydanı’nın güney tarafındaki Qianmen Ok Kulesi’nin güneybatısından kalkan 1 numaralı turist otobüsü. Ücreti 20 yuan olan tur otobüsünde rehber var; yarım saatte bir kalkıyor ve 100 dakika sürüyor.
919 numaralı otobüs de var ama birçok durakta durduğu için uzun sürüyor, gerek yok. Trenle gitmek isterseniz Huangtudian istasyonundan kalkan S2 trenine (6 yuan, 1.5 saat) binip Badaling tren istasyonunda indikten sonra 15 dakike yürüyebilir ya da istasyondan ücretsiz servis otobüsleriyle teleferiğe gidebilirsiniz.
Badaling Seddi 7,6 kilometre uzunlukta. Bilet ücreti 45 yuan, teleferik 40 yuan. Restoranlar, hızlı yemek zinciri lokantası, oteller, Çin Seddi Müzesi, dairesel ekranlı bir sinema ve dükkanlar var.
Dünyanın en büyük yapısını ziyaret eden çok ünlü var, örneğin ABD Başkanı Obama, İngiltere Başbakanı Cameron, Arjantinli futbolcu Maradona, Los Angeles Lakers NBA süperstarı Bryant, İsrail Başbakanı Rabin, Rusya Devlet Başkanı Putin, Romanya Başbakanı Dascalescu, Güney Afrika Başkanı Mandela, Küba Devlet Başkanı Castro, İspanya Kralı Carlos.
Çin Seddi Neden Yapıldı?
Çin Seddi’nin temeli Çin’in Savaşan Beylikler Döneminde (MÖ 770 – MÖ 221) 20’den çok krallık tarafından atıldı. Chu, Qi, Yan, Wei, Han, Zhao, Qin krallıkları birbirlerinden korumak için sınırlarında ilk setler inşa ettiler. Qin, Zhao, Yan kralıkları ise XiongNu, DongHu, LinHu, Hiung-nu’ların saldırılarını durdurmak ve ülkenin kuzey sınırlarını korumak amacıyla inşa ettiler. Çin’in ilk İmparatoru Qin Shi Huang ülkenin kuzeyini boydan boya aşılmaz bir savunma duvarıyla korumaya karar verdi.
Bu devasa inşaatın neden yapıldığı, amacı konusunda farklı görüşler var; ülkenin sınırlarını başta Hiung-nu olmak üzere kuzeyden Çin’e karşı Moğol ve Türk boylarının saldırılarına karşı savunmak; uzun savaşlar sonunda yıkılan beyliklerin esir düşen yöneticilerini sürgün ve ağır işlerde cezalandırmak; ülkeden kaçışları önlemek; ülkenin tek yönetim altında birleştiğini halka ve dışarıya göstermek.
Çin Seddi Tarihi ve Hikayesi
Çin Seddi Hakkında Bilgi
Seddin kalınlık ve yüksekliği yer yer değişiyor. Çin Seddi’nin tamamı tuğla ve kayalardan oluşmayıp, bazı yerleri çok zayıf, harç içerisine çevrede bulunabilen toprak, taş, ahşap, tuğla parçaları, kil veya kireç gibi malzemeler katılarak yapılmış, devleti saldırılardan koruyabilecek güçte değil, ancak düşmanı yavaşlatacak nitelikte. Genellikle duvarın yüksekliği 4-6 metre, taban kalınlığı 7 metre ve üst kalınlığı 6 metre civarında. Geniş olan yerlerin üzerinde atlar ve arabalar gidebiliyor. Kalın duvarlar boyunca siperlik ve okçu delikleri var. 200 metrede bir gözetleme kulesi veya kale; 9 kilometrede bir fener kulesi bulunuyor. Duvar üzerinde yer yer saray ve tapınaklar da inşa edilmiş. Bazı yerlerde setler, kademeli savunmaya olanak verecek şekilde birkaç sıra halinde yapılmış.
Tarihi yapı, 1987 yılında UNESCO Dünya Mirası, 7 Temmuz 2007 tarihinde Dünyanın Yeni Yedi Harikası’ndan biri olarak seçildi. Çincedeki adları Wanli Changcheng “10.000 Mil Uzunluğunda Duvar” ve Changcheng “Uzun Duvar” anlamına geliyor. Resmi olmayan, edebiyat ve efsanelerde geçen isimleri ise Zi Sai (Purple Frontier) ve Tu Long (Earth Dragon). Uzunluğu resmi ve güncel bilgilere göre 21,196 kilometre.
Böyle bir yere dünyanın en büyük yapısını inşa etmek kimin aklına gelir?
Dünyanın en büyük yapısı hakkında çok kitap yazıldı, araştırma yapıldı, film çekildi. Bugün en popüler olan film 2016 yapımı, yönetmeni Yimou Zhang, başrol oyuncuları Matt Damon, Willem Dafoe, Andy Lau, Pedro Pascal ve Eddie Peng olan ABD ve Çin yapımı The Great Wall adlı 104 dakikalık tarihi fantastik dram ve macera türü film. 150 milyon dolar bütçesiyle Çin’de bugüne dek çekilen en pahalı film.
Çin Seddi Hakkında İlginç Kısa Bilgiler
İşte Çin Seddi hakkında ilginç bilgiler ve az bilinen gerçekler.
1. Çin Seddi uzaydan görülebilir söylentisi yalan olup sadece 1.5 km yukarıdan bile çıplak gözle görmek zor. Bazı astronotlar gördüklerini iddia ettiler ancak daha sonra bunların nehir olduğu anlaşıldı.
2. Tamamlanması 2 bin yıldan uzun sürdü.
3. 2.300 yıllık bir yapı olsa da, dünyanın geri kalanı bundan habersizdi. Avrupalılar böyle bir yapı olduğunu 1605 yılında Portekizli kaşif Bento de Gois aracılığıyla öğrendiler.
4. Kesin bir rakam bilinmese de yapılan bazı çalışmalar yapımında 8.000 kişinin çalıştığını gösteriyor. Bunlar askerler, zorla toplanıp getirilen köylüler, suçlu mahkumlar ve savaş esirlerinden oluşuyordu.
5. Efsaneye göre duvarın yapım güzergahı, çalışmaları izleyen bir ejderhanın bıraktığı izler takip edilerek oluşturuldu. Bazılarına göre duvarın kendisi de dağların üzerinde kıvrılmış yatan bir ejderha şeklinde.
6. 1987 yılında İngiliz maratoncu William Lindesay tek başına duvar üzerinde 2400 km koştu.
7. Çin Seddi’nin en yüksek noktası Pekin yakınlarındaki Heita Dağı üzerinde ve deniz seviyesinden 1.525 metre yüksekte.
8. Dünyanın en uzun mezarlığı. Yapımı sırasında ölen binlerce işçi inşaata gömüldü. Bazılarının bizzat duvarın içine gömüldüğü düşünülüyor. Duvarın harcında insan kemikleri kullanılmış efsanesi buradan doğmuş olabilir.
9. Efsaneye göre Meng Jiangnv kocası duvarın inşaatında öldükten sonra öylesine ağladı ki duvarın o kısmı çöküp eşinin kemikleri ortaya çıktı ve alıp defnetti.
10. 1966–1976 Kültür Devrimi sırasında duvarın tuğlalarından bazıları ev, çiftlik ve depo yapımlarında kullanıldı.
11. En ünlü kısmı Badaling’i üç yüzden fazla devlet başkanı ve üst düzey yönetici ziyaret etti.
12. Ming Hanedanlığı’nın yaptığı surlar Liaoning, Hebei, Tianjin, Beijing, İç Moğolistan, Shanxi, Shaanxi, Ningxia ve Gansu eyaletlerinden geçiyor ve 8.850 kilometre uzunluğunda.
13. Surların üçte biri hiç iz kalmadan yok oldu.
14. Ölçüm, hesap ve tahminlere göre 3,873,000,000 tane tuğla kullanıldı ve toplam 58 milyon ton ağırlığında.
15. Yılda on milyonlarca ziyaretçi üzerinde yürüyor.
Özlü Sözler
“Çin Seddi’ne çıkmayan biri kahraman değildir.” Mao Zedong
“Çin Seddi asla yıkılmaz, Sarı Nehir sonsuza dek akar.” Anonim atasözü.
“Duvarın yüksekliği, temelin derinliğine bağlıdır.” Anonim.
“Surların tuğlalarından kim bilir ne rüzgarlar yağmurlar geçti bilinmez.” Anonim.
Bir tane de benden:
– Dağlar nehirler göller çöller aştın da geldin ey yüce sur, sonun böyle mi olacaktı? Burası Çin Seddi’nin Xinjiang eyaletindeki ucu.
Çin Seddi hakkında bilgi ve seyahat önerisi olmasını umarım.
Teşekkürler güzel bilgiler vermişsin , gitmek için heveslendim vallah
Çin Seddi dünyanın en ilginç ve muazzam yerlerinden. Gidebilmenizi umarım.
Alper hocam yine çok güzel bilgiler paylaşmışsınız teşekkür ediyorum.
Çin Seddi muazzam bir yapı. ben de okuduğunuz için teşekkür ederim.
Rica ederim.
Güzel bir rehber olmuş, aklıma bir anda esti acaba Çin Setti nasıl bir şey diye, bu bilgiler beni tatmin etti.
Çin Seddi yazıma ilginize teşekkür ederim. Umarım bir gün gidip görebilirsiniz.
Sayfanızdaki detaylı bilgiler süper benim ricam babam 77 yaşında ve Çin’e gitmeyi kafaya koymuş en iyi ve en rahat yol tarifi yapabilir misiniz iki alternatiften fazla olmasın yollayacağınız rotayı babama göndericem rahatça okuyup rehber olabilsin çok özel oldu belki ama yazılarınız detaylı olunca rica edebilirim gibi geldi şimdiden teşekkürler.
Merhaba. Doğru anladıysam Çin’e kara yoluyla gitmek için rota istiyorsunuz, değil mi? Bu son derece uzun ve zorlu bir yol.
Bir şey soracağım çin seddini bitirmek ne kadar sürer?
İnşa etmek mi, yürümek mi?