Dünyanın en zengin mutfağını, “Çin’de Yemediklerim” yazımdaki gibi bize fazla uzak veya itici olanlar dışında elimden geldiğince denedim. Çin mutfağı Kuzey – Güney – Doğu – Batı olarak dörde ayrılıyor. Bunlar arasında önemli farklar olsa da, sos ve sebze ağırlıklı yemekler, yemeklerin wok adı verilen çukur tavalarda pişirilmesi ve yemeklerin yemek çubuklarıyla yenmesi, Çin mutfağının en önemli ve ortak özellikleri arasında. Pekin Kuzeyde olsa da tüm ülkenin yemeklerini başkentte tatmak mümkün. Uzakdoğu mutfağında (tuhaf mahlukat dışında) bana tek itici gelen şey, yemeklere şeker ve tatlı soslar katmaları. Yoğun tatlara, acıya, baharata, ekşiye alışkınız biz; yurt dışında yemek sorunu yaşayanlar hariç lezzetli bir mutfak. İşte Çin’de ne yenir sorusuna yanıt olarak tattığım Çin yemekleri ve yaşadığım yeme içme deneyimleri.
Çin Mutfağı
Çin mutfağında kullanılmayan malzeme hemen hemen yok gibi, ve Çinliler çok çeşitli şeyler yemekle gurur duyuyorlar. Dünyanın diğer mutfaklarında kullanılan malzemelerin yanı sıra Çin mutfağının kendine özgün bazı malzemeleri var. Bu malzemeler arasında soya fasulyesi ve soya fasulyesinden türeyen malzemeler özel bir önem taşıyor. Bunların arasında soya sosu, soya sütü, fasulye filizi ve tofu yer alıyor. Soya sosu soya fasulyesinin su, tuz ve tahıllarla birlikte fermentasyona uğratılması sonucu elde edilen bir sos ve Çin yemeklerinde yaygın olarak kullanılıyor. Soya sütü ise kuru soya fasulyesinin suyla birlikte öğütülmesi sonucu elde edilen yüksek proteinli bir içecek. Fasulye filizi fasulye tanelerinin yeni filizlenmiş şekli. Tofu ise soya sütünün lor peyniri gibi ısıtma ve çökeltmeye uğratılması sonucu elde edilen yumuşak ve katı bir yiyecek maddesi.
Aşağıda yosun salatası, beyaz, krema kıvamında ama tadını hiçbir şeye benzetemediğim bir şey ve geleneksel Hot Pot. İçi sıcak sos dolu bir tencerenin içinde gelmek üzere bidolu ahşap şiş seçeneği var, doğaçlama seçiliyor. 20 küsur şiş seçti arkadaşım Feng. Bazılarının ne olduğunu anlatabildi, bazılarını anlatamadı. Çeşit çeşit yosun, hayvan derisi, mantar, köfte, balık, ot, kabuk, kim bilir ne. Hepsini itinayla tattım. Çin yemekleri çok çeşitli ve rengarenk. Pekin gezisi devam ediyor.
Öğle yemeğim – Shuangjing semti, Pekin. My lunch at Shuangjing Daije, Beijing.
Bir Çin mutfağı klasiği: hot pot. Ögle yemeğim – Shuangjing – Pekin.
Çin mutfağında pilavlar ve pirinçten türeyen malzemeler de önemli. Çinliler ekmek yemeyip, onun yerine doyurucu madde olarak pilav tüketiyorlar. Ayrıca pirinçten yapılan pirinç unu makarnası (沙河粉) ve pirinç şarabı da yemeklerde yaygın olarak kullanılıyor. Undan yapılan yiyecekler arasında Çin mantısı (馄饨 ) ve Çin böreği (蛋卷) yer alıyor.
Çin’de Ne Yenir?
Feng ile başka bir lokantada pilav (şart zaten), çorba, vs yanında dana kavurma söyledik, hevesle bekledim, maalesef şekerli sosu vardı. Masalarda tuz yok burada, istedik de zar zor bir tabak içinde getirdiler. Feng domuz etli bir yemek de söyledi, Mao Zedung’un en sevdiği yemekmiş. Tamam dedim ama o da şekerli çıktı.
Feng ile akşam yemeğim. Dongçeng, Pekin. My dinner with Feng. Dongcheng, Beijing.
Çin mutfağının kendine has birçok sebzesi var. Bunların arasında körpe mısır koçanı, Çin lahanası (Brassica rapa chinensis), çeşitli mantar çeşitleri, Çin brokolisi (Kai-lan), körpe bambu çubukları, Çin su kestanesi (Eleocharis dulcis), su teresi (Rorippa nasturtium-aquaticum) gibi sebzeler var.
Çin Yemekleri
Başka bir gün Çinli arkadaşım Coco Liu ile mantı ağırlıklı bir yemek yedik, incir kadar mantılar, buharda pismiş. Başka acayip şeyler de söyledi, denizanası kıvamında beyaz bir şey vardı, onun ne olduğunu anlatamadı. Olsun, madem Çin’deyim, Çin yemekleri yenilecek. Aşağıda Coco Liu ile ögle yemegimi görüyorsunuz. Dazhalan, Pekin. My lunch with Coco Liu. Dazhalan, Beijing.
Etler arasında en yaygın kullanılanlar domuz eti ve tavuk eti. Ayrıca 13. yüzyıldan bu yana Pekin civarında hazırlanmakta olan Pekin Ördeği (北京烤鴨) Çin Halk Cumhuriyeti‘nin milli yemeği olarak kabul ediliyor. Fırınlanıp kurutulmuş bir tane bütün Pekin Ördeği satın alıp İstanbul’a getirdim. Buzdolabımın en zor görülen bir yerine yerleştirdiğim Pekin Ördeği’ni fark ettiğimde tarihi geçmişti maalesef.
Aşağıdaki yemeğimi çubuklarla yemeğe çalışıp beceremeyen perişan halimi izleyen karşı masadaki Çinliler, çalışan elemana söylediler de sağda bir kısmı görünen çorba kaşığını getirdi. Turistik olmayan lokantalarda pek çatal-bıçak olmaz Çin’de. Sadece çorba için küçük porselen kaşık kullanılır. Ögle yemeğim, ginseng çorbası, marul salatası, pilav, tavuk sote. Chongwenmenwai Dajie, Beijing. Pekin, Çin.
Çin mutfağında sebze, makarna ve etlerin pişirilmesinde en sık kullanılan yöntem yüksek ateşle yağda kavrulma yöntemi. Yemeğin malzemeleri kavrulmadan önce hem pişmeyi çabuklaştırmak, hem de sofrada yemek çubuklarıyla yenmeyi kolaylaştırmak için lokma büyüklüğünde parçalar halinde kesiliyor. Malzemeler vok adı verilen orta bölümü çukur tavada, kızgın yağda pişiriliyor. Yüksek sıcaktaki yağ gıdaların içindeki şekerin karamelleşmesine yol açarak lezzeti arttırıyor. Ancak kavrulan sebzelerin tamamıyla yumuşamasına izin verilmeyip, dış kısmı kızarmış sebzelerin iç kısmı genellikle diri bırakılıyor. Böylece hazırlanan sebzelerin vitamin ve diğer besleyici değerleri kaybolmuyor. Çin yemekleri hem çeşit hem de pişirme tekniği bakımından çok zengin.
Tianjin kentinde Peggy Chen ve arkadaşıyla gittiğimiz lokantada et güveç ve sarımsaklı ekmeğim.
Çin mutfağında kullanılan diğer bir yaygın yöntem ise buğulama, yani buharda pişirme. Buğulama kapları geleneksel olarak bambudan yapılıyor. Buğulama yöntemi özellikle sebze, balık eti ve Çin mantısının hazırlanmasında kullanılıyor. Buğulama kabı iki kısımdan oluşuyor. Alttaki kapta su kaynıyor, üstteki kaba konan malzemeler alt kaptan yükselen ve delikler aracılığıyla üst kaba geçen buhar ile pişiyor.
Sokakta akşam yemeği yediğimiz tezgah. Tianjin, Çin. Dinner at street. Tianjin, China.
Tianjin‘de kalırken beni evinde konuk eden Peggy Chen ile bir akşam yemeğimizi sokakta tezgahtan yedik. El arabasında yüzlerce çeşit cöp şiş var, adamın verdiği tepsiye istediklerinden koyuyorsun, mangalda pişiriyor. Tavuk, domuz, sığır, kuzu, yengeç, ot, biber şişleri seçtik. Lahana şiş vardı, onu pişirmemesini söylettim Peggy’ye. Adam pişirmemeye zor ikna oldu, neyse biraz çiğ yeşillik yemiş oldum. Birer tepsi şiş yedik, yaklaşık on beşer tane, birer de bira içtik, kişi başı 4 Lira verdik. Ucuz Çin yemekleri yedik, Çin mutfağı içerisinde sokak yemekleri önemli bir yere sahip.
Çorbalar dışındaki bütün Çin yemekleri geleneksel olarak yemek çubukları yardımıyla yeniyor. Çatal ve bıçak kullanılmıyor. Çin yemekleri yemek çubuklarıyla yenmeyi kolaylaştıracak şekilde lokma büyüklüğünde parçalar halinde hazırlanıyor.
Pekin’e ikinci gidişimde yemeğe çıktım, bidolu lokanta var ama İngilizce isimleri bile yazılı değil, bakındım bir süre. Turistik olmayan bölgede kalmak istedim, bunlara katlanmak benim için daha çekici. Neyse birine girdim mecburen, tek kelime İngilizce bilen yok tabii. Canım tavuk istedi, mecburen gıdakladım, taze soğanlı, acı küçük kırmızı biberli, soslu tavuk sote geldi, yanında tabii ki pirinç pilavı. Koka kola ile beraber hepsi 4.5 Lira. Dongsanhuan Zhonglu Caddesi, Pekin.
Guomao semtindeki modern bir lokantada akşam yemeğim. Pekin. My dinner in a modern restaurant at Guomao district. Beijing. Çin lokantası.
Bu yumurta çorbasını Çin Seddi gezim sırasında yedim.
Bu dev kapta gelen çorba pek lezzetli olmasa da ucuzdu.
Afiyet olsun, Alper Çelebi. Çin’de yemediklerim kısmını okurken bu insanların hiç aç kalmayacaklarına inancım katlandı. Bir savaş olsa adamlar hiç yemek sıkıntısı çekmez.
Cok lezzetli gorunuyorlar 🙂
Yeniden Çin’e geldim ve yine birbirinden ilginç lezzetler tadıyorum. 🙂
Abi o şişlerdeki bağırsakları görünce benim içim kalktı. Sen nasıl tadına baktın 😀
Bağırsak değil onlar 🙂
haftaya ben de çine gideceğim. şimdiye kadar 9 ülke gezdim, asyaya ilk defa gidiyorum. içim kalktı fotoğraflardan
O halde işiniz zor Ahmet Bey, kolay gelsin.:)
Ben bu Çin yemekleri içerisinden ancak iki veya üç tanesini yiyebilirdim sanırım. Çin mutfağı resimleri için teşekkürler.
Çin yemekleri çok çeşitli ve renkli ama çoğu Türk damak tadına uygun değil. Çin mutfağı hakkında bilgi ve resimler iyi olmuş. Zorluk çekmediniz mi?
Yabancı yemekler konusunda pek zorluk çekmiyorum genel olarak. Çin mutfağı da benim için ilginç.
24 Agustosta Çine gidiyorum. Yazdıklarınız benim için hem merakımı kamçılayan, hem de en azından elde bir bilgi mantığıyla hareket etmemi sağlayacak şeylerdi. Keşke ipek pazarlarını da gösterseydiniz… Elinize ayağınıza sağlık. Görsellikler cuk oturmuş…Teşekkür ederim.
Çin’den daha çok yazacaklarım var, zaman bulamadım henüz. Ben de size teşekkür ederim, iyi yolculuklar.
Yosun,prinç,ot,kabuk,HAYVAN DERİSİ ona da tamam ama domuz etini yediniz mi ? Yemişseniz mideniz kalkmadı mı ? bu arada güzel yazınızla bilgilendirdiğiniz için teşekkür ederim
Yedim ve bir şey olmadı Canan Hanım, olan kişiler varsa nedeni psikolojiktir. Ben de okuduğunuz için teşekkür ederim.
Çin’in zengin mutfağı karşısında Türk kültür ve ananeleri karşısında ilginç bir yerde olduğunu söylemek isterim. Yemeklerin görüntüleri ne kadar tuhaf olsa da yemeğe başlayınca aslında görüntüye aldanmamak gerektiğini anlıyorsunuz..
Alper beye katılıyorum Domuz eti çoğumuza tiksindirici,mide bulandırıcı geliyor. Şöyle bir şey anlatmak istiyorum. Ben kendime ait olan Web sitemde Dünya Mutfağına ait Yemek Tariflerini paylaşmayı çok seviyorum. Yabancı bir sitede çok lezzetli görünen bir Et yemeğini canım çekiyor ama tarifi Google çeviri kullanarak çevirdiğimde az önce canımı çektiren Etin Domuz eti olduğunu okuduğumda tekrar dönüp yemeğe baktığımda midem bulanıyor. Dediğiniz gibi Psikolojik olma olasılığı yüksek fakat neye göre! Domuz Etinin Haram ve pis olduğunun konuşulduğu evlerde büyüdüğümüz için mi? yoksa Domuzun çirkin ve pis görünüşünden mi?
Bunun sebebi domuz eti yememizin haram olduğunu belirten ayetler olabilirmi ‘Dilek hanım’, her neyse muhteşem bir gezi sitesi hele hele Kuzey Koreyi benim gibi çok merak edenler için birebir olmuş teşekürler
Sayın Hüsnü bey ben Haram olmadığını söylemiyorum ki Haramdır. Fakat Haram olduğunu bile bile zina yapan,içki içen,kumar oynayan ve hak yiyen bir toplumun iş Domuz eti yemeye geldiğinde Dindar kesilmelerini anlamıyorum. Domuz etini bende yemem fakat sadece Haram olduğu için değil Hayvanın görünüşü itibari ile de bana itici geliyor. Ayetler hakkında sizin kadar bilgi sahibi olmama rağmen açıklayıcı yorumunuz için teşekkürler.
Müslüman Türk olarak ben bu geziye katılsaydım, sırf deneme amaçlı ne bulduysam yemezdim. Sakat. Çünkü insanın yedikleri karakterini ve düşünce dünyasını esnetebiliyor diye düşünüyorum.
Ama yine de yeni yerler tanıtıp içimizdeki seyyahı diri tuttuğunuz için teşekkür ederim.
Dünyanın en kalabalık nüfuslu milleti olan Çinlilerin müşterilerine yemeklerini olması gereken porsiyonda değil de yiyebileceklerinden fazlasını servis ederek israf yapmalarının akabinde de yiyecek yemek bulma sıkıntısı yaşayarak açlıktan ölmemek için her türlü haşerat ve sürüngene sarmalarının mantığı acep ne ola ki? 🙂
Sorma, ben de onu anlamadım. Çin’de gittiğim hiç bir lokantada söylediği yemekleri bitiren bir masaya rastlamadım. Kocaman tabaklarda çeşit çeşit yemeklerle masaları donatıp sonra da bırakıyorlar.
Yediğin içtiğin sadece senin olmasın, gittiğin ülkelerin yemek kültürlerini lütfen bizlerle de paylaş. Zira dünya mutfağının ilginç örnekleriyle biz Türkler açısından yenilebilir yenilemez olan yemekleriyle ilgilenen çok sayıda takipçin/okuyucun var. Her şeyi bilmek istiyoruz! 🙂 Sevgilerimle…
Gittiğim ülkelerin mutfaklarını ve yemek kültürlerini yazmaya devam edeceğim Ayça. Yurt dışı seyahatte yabancı mutfaklar önemli bir konu. 🙂 Sevgiler.
Merhabalar.Yazınız benim için bigilendirici oldu.Haftaya Pekindeyim.Gittiğiniz restoranların isimleri nedir.Paylaşrsanız sevinirim.Teşekkürler 🙂
Pekin’de yemek yediğim lokantaların adlarını yazmadım maalesef. Her semtte göreceksiniz zaten, hangisi gözünüze hoş gelirse girin. 🙂 Hangi semtte kalacaksınız?
çin yemeklerini hiç sevmem ama bunlar lezzetli görünüyor
iğrenç olan yemekler değil, domuz eti yemeyi son derece norma gösterip bir kaç defa vurgulamak olmuş. iğrenç olsa insanlar yemez tabii ki. Ama müslümanız kardeşim biz neden üstüne basa basa domuz eti yeme muhabbeti yapıyorsun? ne gerek var?
Özellikle onu vurgulamadım, ne gördüysem, ne yediysem onu yazdım. Rahatsız olmanıza hiç gerek yok. Blogumu sadece Müslümanlar okumuyor.
Yemekler gayet lezzetli görünüyor. TR’de 1.5 adana 20 TL içecek 5 TL kişi başı toplam 25 TL tutar normal bir lokantada, ancak orada 15 tane çöp şiş ve birayla birlikte kişi başı 4 TL ödemişsiniz isyan etmemek elde değil halen bizimkiler domuz eti falan diye kendilerini uyutuyorlar.
Çin’de yemek fiyatları ucuz.
gerçekten bu yemekleri yiyebiliyor olmanız beni çok şaşırttı
Çin yemekleri bence lezzetli.
Bence domuz eti haram diyerek kendimizi avutuyoruz o et acısından pismidir şöyledirki sindirim sisteminden dolayı domuzun tum yedikleri etinin içine direk geçebiliyor yani tam olarak sindirilmeden yiyip yememek size kalmış ama denediğinizde düşündüğünüz kadar ”iğrenç” olmadığını söylemek isterim.
Çin yemeklerinin damak zevkimize uygun olmadığını düşünürdüm. Ancak bu yazınızı okuduktan sonra aslında çok leziz yemekler varmış. Canım çekti demesem yalan olur.
Dünyanın en zengin mutfağı Çin mutfağı. Yemek ve malzeme çeşitliliğinde rakipsizler.
YUMURTALI DOMATES ÇORBASI HER PISLIGI YIYOLAR YILANDA YIYOLAR ÇOK ZENGIN MUTFAK GERCEKTEN HER B..KU YIYOLAR AC KALMAZ BUNLAR
Alper bey ödevimi hazırlamamda yardımcı oldu bilgileriniz teşekkürler 🙂
Buna sevindim. 🙂 Ödevinizin konusu Çin Yemekleri mi? Nerede verildi bu ödev?
Tianjin de sokak yemeklerinde domuz şiş te seçmişsiniz.. domuz seçmeseymişsiniz keşke…
açıkcası biraz kötü duruyor yemekler 🙂
Çin tecrübesi daha çok ve kültürlerine hakim olan biri olarak bir kaç cümlede ben katmak isterim. Yaklaşık 6 senedir Çin’de ikamet ediyorum. Yemeklerden içiniz kalkmasa dahi kokudan ve kirlilikten mideniz kalkması olası. Pekin Çin in en temiz bölgelerinden olmasına rağmen beklediğimiz temizliği Çin restaurantlarda nadiren bulabiliyoruz. Hele hele diğer bölgelerde insanların gece mesai bitiminde içinde yattığı mutfaklarda hazırlanan yemeklerin mevcudiyetinden haberdar olmak bile rastgele lokantaya gitmememize sebep oluyor. Genel olarak İtalyan, Türk, Vegetarian vb yabancı lokantalar haricinde seçkin Çin restaurantlarına gittiğiniz sürece yiyecekte en ufak bir sıkıntı çekmezsiniz. Bütçeniz kısıtlı ise kolaylıkla Çinlilerin açtığı helal restaurantları bulabilirsiniz. Büyük bir kısmı bizim ağız tadımıza uygun. Hot potu birde onlarda denemenizi tavsiye ederim. Bizim güveç usulünde lakin çeşidi ve aroması daha farklı. Kahvaltıda Türk kahvaltısı düşkünüyseniz burda kolaylıkla bulabileceğiniz bir şey değil. O yüzden ki bütün ikamet eden Türkler Çine gelirken yanlarında kahvaltılık peynir, zeytin vs tercihlerini yanlarında getiriyorlar.
Çin yemekleri, mutfağı, lokantalar ve yemek kültürü hakkında bilgiler için teşekkürler.
Kaç yıldır çindeyim 4 liraya 10 tane şiş falan görmedim. hadi ordan demek geliyor içimden. Şişin tanesi başına 4 lira ödemeniz muhtemel. Pekinde normal ev kiraları 10bin tl civarındayken bana ucuzluktan bahsetmeyin.
Ben Çin’de fotoğraftaki şişlere ödediğim ücreti yazdım, siz daha pahalı yemiş olabilirsiniz.
Mao Zedong’un en sevdiği yemeğin tatlı olmasının nedeni Çin’in güneyinde yaşayanların talı yemek yemeyi sevmesinden dolayıdır. Kuzeydekiler tuzlu, Sichuan şehrindekiler ise acı yemeği seviyorlar.
Çin mutfağı hakkında bilgi ve katkınız için teşekkürler.
Alper abi kalemine ve yüreğine sağlık. Muhteşem bir yazı olmuş. Sanırım internette Çin mutfağı ve yemeklerine yönelik sen daha iyisini yazana kadar en iyi kaynak bu olacak. Tebrikler.
Çin Mutfağı yazıma ilgini teşekkür ederim. Nice yollara ve lezzetlere.
Asya’yı çok seviyorum tarihi insanları filmleri dizileri tatlı yüzleri ama ama ama yemekleri aman Allahım böcekler sürüngenler domuz burnu kafası her yeri vs yaşasın Türk mutfağımız ve hassas midelerimiz lezzet denilince akla kesinlikle biz geliriz 😉 Bu arada çok güzel paylaşımlarınız teşekkürler keyifle takip ediyorum her gittiğiniz ülke için mutlu tatiller… Kilo vermek için Çin de 1 yıl kalsam hamsi gibi olurum ;)))
Merhaba. Seyahat blog yazılarımı takip etmenize sevindim, teşekkürler. 🙂 Çin mutfağı dünyanın en zengin mutfağı, yemedikleri şey yok gibi. Ben genel olarak yabancı mutfaklara uyum sağlıyorum ama yemediklerim var tabii. 🙂 Türk mutfağı çok iyi, yemek konusunda şanslıyız. Çin’e gittiniz mi? Asya’da hangi ülkelerin mutfağını tatma şansınız oldu?